ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ၊ ၂၀၂၀

ဝန်ကြီးချုပ်နာရန်ဒရာမိုဒီသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်းများတွင် တွေ့ရှိနိင်သော ဗုဒ္ဓစာပေနှင့် ဒဿနကို စုစည်းရန်နှင့် သုတေသနနှင့် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးခြင်းအတွက် ပလက်ဖောင်းတစ်ခုအဖြစ် ထားရှိနိုင်ရန် စာကြည့်တိုက်တစ်ခုတည်ဆောက်ရန် တနင်္လာနေ့က အကြံပြုခဲ့သည်။

မိုဒီသည် ၎င်းအဆိုပြုချက်ကို (၆) ကြိမ်မြောက် အိန္ဒိယ-ဂျပန် Samvad ညီလာခံအတွင်း ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ရိုရှီဒါရှုဂါ တောင်းဆိုသကဲ့သို့ပင် အဆိုပြုချက်အား တင်သွင်းခဲ့သည်။ ညီလာခံသည် ဂျပန်နှင့် အိန္ဒိယ ခေါင်းဆောင်များမှ ပူးတွဲ အဆိုပြုချက်များနှင့်အညီ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ကျင်းပခဲ့ပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ နယူးဒေလီ၊ တိုကျို၊ ရန်ကုန်နှင့် အူလန်ဘာတာတို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။

ဗုဒ္ဓစာပေနှင့် ဒဿနအား နိုင်ငံအသီးသီးရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်းများတွင် ဘာသာစကားအမျိုးမျိုးနှင့် တွေ့နိုင်သည့် သာဓကအများအရ ထိုရေးသားချက်များသည် လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ရတနာပင်ဖြစ်ကြောင်း မိုဒီက ဆိုခဲ့သည်။

“ဒီနေ့မှာ ဒီလိုရိုးရာ ဗုဒ္ဓစာပေနဲ့ ကျမ်းဂန်တွေရဲ့ စာကြည့်တိုက်တည်ဆောက်ဖို့ အကြံပြုချင်တယ်။ ဒီလိုအဆောက်အဦကို အိန္ဒိယမှာ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနဲ့ကို ဆောက်လုပ်မှာဖြစ်ပြီး အဲဒီအတွက် သင့်လျော်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကိုလည်း ထောက်ပံ့သွားမှာပါ”ဟု သူက ဆိုသည်။

စာကြည်တိုက်သည် နိုင်ငံအသီးသီးမှ ဗုဒ္ဓစာပေများ၏ ဒီဂျစ်တယ်မိတ္တူများအား စုဆောင်းကာ ၎င်းတို့အား ဘာသာပြန်ဆိုမည်ဖြစ်ပြီး ဘုန်းကြီးများနှင့် ပညာရှင်များအားလုံးအတွက် လွတ်လွတ်လပ်လပ်ရရှိစေရန် ပြုလုပ်သွားမည် ဖြစ်သည်။

“စာကြည့်တိုက်က စာပေစုဆောင်းခြင်းတစ်ခုတည်းအတွက် မဟုတ်ဘူး။ အဲဒါက သုတေသနတွေ လူသားအချင်းချင်းအကြား၊ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းတွေအကြား၊ လူသားနဲ့ သဘာဝအကြား တစ်ကယ်အစစ်အမှန် “Samvad” အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးတာတွေအတွက် ပလက်ဖောင်းလည်း ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။”ဟု မိုဒီက ဆိုခဲ့သည်။

စာကြည့်တိုက်၏ သုသေသန လုပ်ပိုင်ခွင့်တွင် ဗုဒ္ဓ၏ မိန့်ကြားချက်များသည် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု၊ အစွန်းရောက်မှု၊ ကျား မ ခွဲခြားမှုနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း စသည့် မျက်မှောက်ခေတ် စိန်ခေါ်မှုများအား ဖြေရှင်းရန် မည်ကဲ့သို့ လမ်းညွှန်ပြသနိုင်ကြောင်း ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းများ ပါဝင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သူက ပြောခဲ့သည်။

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်က ဓမ္မအကြောင်း အသေးစိတ် ဟောကြာခဲ့သည့် နေရာဖြစ်သော ဆာရ်နသ်သို့ မကြာသေးမီက သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့မှုကို ရည်ညွှန်းပြီး ၎င်းသည် ဆုတောင်းခြင်းနှင့် ရိုးရာဓလေ့များထက် ပိုကြောင်း မိုဒီက ဆိုခဲ့သည်။ “ဓမ္မရဲ့ ဗဟိုမှာ လူသားတွေရယ် တစ်ခြားလူသားတွေနဲ့ ဆက်စပ်မှုတွေ အကြောင်း ရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့် အခြားသူတွေရဲ့ ဘဝမှာ ကောင်းသော တည်ရှိမှုနဲ့ ရှိနေဖို့ အရေးကြီးတယ်”ဟု သူက ပြောသည်။

တိုးတက်မှုဟု မြင်ရသော စံ အား ပြောင်းလဲရန် အချိန်ကျပြီဖြစ်ကြောင်း မိုဒီက ပြောခဲ့သည်။ “ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုအကြောင်း ဆွေးနွေးတာတွေက လူအနည်းငယ်နဲ့ပဲ မဖြစ်သင့်ဘူး။ အများကြီး ပါဝင်ရမယ်။ အစီအစဉ်ကလည်း ပိုပြီး ကျယ်ပြန့်ရမယ်။ တိုးတက်မှုပုံစံတွေကလည်း လူသားဗဟိုပြု ချဉ်းကပ်မှုပုံစံနဲ့ သွားရမယ်”ဟု ပြောခဲ့သည်။

ရှုဂါကလည်း ရှေးယခင်မှစ၍ အာရှတစ်ဝှမ်း မတူကွဲပြာသော တန်ဖိုးထားမှုများအား တန်ဖိုးထားအားပေးလာခဲ့ကြကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာနဲ့ ဟိန္ဒူဘာသာက သနားခြင်းဂရုဏာကို သင်ကြားပေးတယ်။ ကွန်ဖြူးရှပ်ဝါဒကစေတနာသဒ္ဒါတရား သို့မဟုတ် ‘Ren’ကို သင်ကြားပေးတယ်။ အစ္စလာမ်ဘာသာက သည်းခံခြင်းကို သင်ပေးပြီးတော့ ဂျပန်မှာဆိုရင် Wa သို့မဟုတ် သဟဇာတဖြစ်ခြင်း ဆိုတာရှိတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။

“ဒီတန်ဖိုးထားမှုတွေမှာ တူညီတာတစ်ခုရှိတယ်။ မတူကွဲပြားမှုနဲ့ သည်းခံနိုင်မှုကို တန်ဖိုးထား လေးစားတတ်တဲ့ စိတ်ပဲဖြစ်တယ်။ အာရှမှ ဒီမိုကရေစီက နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အမြစ်တွယ်နေပြီး အဲဒီလို ရိုးရာအတွေးအခေါ်တွေနဲ့ ယုံကြည်မှုတွေအပေါ် မူတည်ပြီး တစ်စတစ်စ ပြောင်းလဲတိုးတက်နေတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်”ဟု သူက ပြောခဲ့သည်။

အာရှနိုင်ငံများ၏ အတွေ့အကြုံများသည် ဒီမိုကရေစီ တောင့်တင်းခိုင်မာလာခြင်း၏ နောက်ကွယ်တွင် မတူညီသော သမိုင်းနှင့် ယဉ်ကျေးမှု နောက်ခံများရှိသည်ကို ပြသလျက်ရှိကြောင်း ရှုဂါက ပြောခဲ့သည်။ “ဂျပန်က နိုင်ငံတစ်ခုချင်းစီနဲ့ ဆက်လက်ပြီး အတူရပ်တည်နေမှာဖြစ်ပြီး အာရှမှ ဒီမိုကရေစီ ပိုပြီးတိုးတက်ဖို့ အတူတကွလုပ်ဆောင်သွားမယ်”ဟု သူက ပြောခဲ့သည်။