အမေရိကန်သံအမတ်နှင့်မဇ္ဈိမသီးသန့်အင်တာဗျူး (ဒုတိယပိုင်း)
အမေရိကန်သံအမတ်ကြီး Derek Mitchell ၏ သံအမတ်ကြီး တာဝန်မပြီးဆုံးမီတွင် မဇ္ဈိမအယ်ဒီတာချုပ်ဦးစိုးမြင့်က သူ့အားကိစ္စရပ်အမျိုးမျိုးနှင့်ပတ်သက်၍တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါသည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၏အောင်ပွဲ၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်၊ မြန်မာ-မြောက်ကိုရီးယားဆက်ဆံရေးနှင့် ပတ်သက်၍စိုးရိမ်ပူပန်စရာများစသည့် အကြောင်းအရာများကို အဓိကထား မေးမြန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မစ္စတာ Mitchell သည်မကြာမီတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ပြန်လည်ထွက်ခွာတော့မည်ဖြစ်သည်။
ယခုအပိုင်းသည်နောက်ဆုံးပိုင်းဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နှင့်မြန်မာစစ်တပ်ဆက်ဆံရေ၊ ရေရှည်ဆက်သွားမည့်အစီအစဉ်၊ တက်လာမည့်အစိုးရနှင့် စစ်တပ်ဆက်ဆံရေ၊တပ်နှင့်ပတ်သက်သည့် အမြင်တို့ကိုကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နှင့် ထဲထဲဝင်ဝင်မေးမြန်းထားသည်ကိုဖေါ်ပြလိုက်ပါသည်။
မဇ္ဈိမ- ဝါရှင်တန်မှာတုန်းက အိုဘားမားအစိုးရလိုချင်နေတဲ့ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာပေါ်လစီ စာတမ်းကိုခင်ဗျားရေးခဲ့တယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား။
သံအမတ်ကြီး -နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဂျာနယ်မှာ ဒီအကြောင်းကျနော်ရေးခဲ့တယ်။ အဲဒါကိုအိုဘားမားအစိုးရကယူသုံးခဲ့တယ်လို့ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ကျနော်လဲဒါကိုကိုင်ပြီးတိုက်ရိုက်အသုံးချနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုလို လွယ်လွယ်ရှင်းရှင်းလုပ်နေရုံနဲ့မရဘူး၊ ဒါနဲ့မလုံလောက်တော့ဘူး ၊ဒါကအလုပ်မဖြစ်ဘူး တခုခုတော့စစ်ဆေးစမ်းသပ်ကြည့်မှရမယ်ဆိုပြီးလုပ်ခဲ့တာ။ ဒီလိုနဲ့စမ်းသပ်ရင်း တဆင့်ပြီးတဆင့်တက်လာခဲ့တာခုလို အပြောင်းအလဲတွေဖြစ်လာခဲ့တာဘဲ။
ဒါပေမယ့်ဒါကမပြည့်စုံသေးပါဘူး။ ဒီအပြောင်းအလဲတရွေ့ရွေ့ဖြစ်စဉ်ကြီးကဆက်သွားရဦးမယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကထင်ရှားတဲ့မှတ်တိုင်ဖြစ်ပေမဲ့ရှေ့မှာစိန်ခေါ်မှုတွေအများကြီးရှိနေသေးတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ကြိုးပမ်းမှုအောင်မြင်အောင်တခြားလူတွေဆက်လုပ်စေချင်ပါတယ်။ ဒီအလုပ်ကိုစလုပ်ခဲ့တုန်းကနဲ့စာရင်ကျနော်တို့ မျှော်လင့်ထားခဲ့တာထက် ပိုပြီးမြန်မြန် အခုလိုတခုခုဖြစ်လာလို့ ကျနော်ကျေနပ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ကျနော်ကတော့ဘယ်တော့မှရသလောက်နဲ ကျေနပ်နေမယ့်သူမဟုတ်ပါဘူး။ ဘယ်သူမှခုလိုရသလောက်နဲ့ ကျေနပ်မနေသင့်ဘူးထင်ပါတယ်။ ဒီလိုထင်တာ ကိုယ့်ဘာသာ ကျေနပ်အားရရောင့်ရဲတဲ့စိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ ဘယ်အရာကိုမှခုလို ကိုယ့်ဘာသာရောင့်ရဲတင်းတိမ်ကျေနပ်နေတာမျိုးမဖြစ်သင့်ဘူး။ အထူးသဖြင့်စိန်ခေါ်မှုတွေအများကြီး ရှိနေတဲ့တိုင်းပြည်နဲ့ဆိုင်တဲ့ကိစ္စမှာ ခုလိုမဖြစ်သင့်ဘူး။ အမေရိကန် - မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာလည်းရှေ့မှာသွားစရာခရီးကအဝေးကြီးရှိပါသေးတယ်။
မဇ္ဈိမ- မြန်မာ့တပ်မတော်နဲ့ ပတ်သက်လို့ကောဗျ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းတွေ အပြောင်းအလဲတွေအကြောင်းပြောတိုင်း ကျနော်နားလည်သလောက် တပ်ကိစ္စက အမေရိကန်မြန်မာဆက်ဆံရေးမှာ ကိစ္စရပ်ကြီးတခုအနေနဲ့ပါနေတာဘဲ။ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ဘယ်လိုအလုပ်တွဲလုပ်မလဲဆိုတဲ့ကိစ္စ။ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ လက်တွဲလုပ်ဆောင်ရေးကိစ္စတွေမှာ ခင်ဗျားရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုအခြေအနေကရော ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။
သံအမတ်ကြီး -ကောင်းပါတယ်။ ဖြည်းဖြည်းလေးနဲ့တော့စလုပ်နေပါတယ်။ သူတို့နဲ့အဆက်အသွယ်က ကျနော်တို့မှာ အကန့်အသတ်ရှိပါတယ်။ ဆက်ဆံရေးဆိုတာက အပြန်အလှန်တယောက်နဲ့ တယောက်စကားပြောတာပဲ။ စစ်ရေးတရားမျှတမှုနဲ့ စစ်တပ်အပေါ်အရပ်သားအစိုးရက ထိန်းချုပ်ရေး၊ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲလိုဟာတွေ အစီအစဉ်တွေကျနော်တို့လုပ်ပြီးပါပြီ။ တယောက်နဲ့ တယောက်အရင်ကထက် ပိုနားလည်လာပြီ၊ ပိုသိလာပြီ၊ စစ်တပ်ကိုပရော်ဖက်ရှင်နယ်ဖြစ်အောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမယ်ဆိုတာလမ်းစရှာနေပါတယ်။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းမှာ ဘက်ပေါင်းစုံက ချဉ်းကပ်လုပ်ဆောင်တာမျိုး ကျနော်တို့စိတ်ဝင်စားပါတယ်။ တိုင်းပြည်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ရင် စစ်တပ်ကလဲအစိတ်အပိုင်းတခုအနေနဲ့ပါရမှာဘဲ။ တိုင်းပြည်မှာဒီမိုကရေစီပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းတွေလုပ်ဘို့၊ ဒီပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အရှိန်အဟုန်ကိုဆက်ထိန်းထားဘို့ ၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းကို အရှိန်ကောင်းကောင်းနဲ့လုပ်ဘို့မှာ စစ်တပ်ဟာလုံးဝကို မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတရပ်ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီတော့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို မြင့်တင်မယ့်ကျနော်တို့ရဲ့ သေနင်္ဂဗျူဟာတခုလုံးမှာ စစ်တပ်နဲ့ဆက်ဆံချင်တာလဲ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ဒီကိစ္စမှာ ကျနော်တို့သိပ်သတိထားပါတယ်။ ဘယ်လိုဆက်ဆံရမယ်ဆိုတာကို တဆင့်ပြီးတဆင့်မတိမ်းမစောင်းအောင် တည့်မတ်လုပ်ကိုင်ပါတယ်၊ ဘာအကြောင်းအရာအတွက်သူတို့နဲ့တွေ့မှာလဲဆိုတာကို စဉ်းစားလုပ်ကိုင်ပါတယ်။ ရှေ့မှာဒီကိစ္စကို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရနဲ့လဲအကြေအလည်ဆွေးနွေးသွားပါမယ်။ အစိုးရအသစ်စပြီး တာဝန်ယူတဲ့အခါ ဆွေးနွေးသွားပါမယ်။ ဒီအစိုးရက ရွေးကောက်ခံတရားဝင်အရပ်သားအစိုးရပါ။ ကျနော်တို့ကစစ်တပ်ကို အရပ်သားအစိုးရက ထိန်းချုပ်ထားတာကိုတိုးတက်စေချင်တယ်။ ဒါကြောင့်ဒီကိစ္စကိုသူတို့နဲ့ အသေအချာအကြေအလည်ဆွေးနွေးသွားမှာပါ။ အလားတူဘဲအရပ်ဘက် လူထုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ကျယ်ပြန့်တဲ့လူထုတွေနဲ့လဲဆွေးနွေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
စကားမစပ်ပြောရရင် သူတို့ထဲကအတော်များများကျနော်တို့ကို တိုးတိုးတိတ်တိတ်လာပြောတာတွေရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့စစ်တပ်နဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေလုပ်ပါလို့ လာပြောကြပါတယ်။ သူတို့က ဒါကိုမှန်မှန်ကန်ကန်လုပ်စေချင်တယ်၊ သတိထားလုပ်စေချင်တယ်၊ အမေရိကန်စစ်တပ်ရဲ့ လုပ်နည်းကိုင်နည်းတွေယူလာပြပေးစမ်းပါ၊ အမေရိကန်စစ်တပ်ရဲ့တန်ဘိုးတွေကိုယူလာခဲ့ပါ၊ ဒီလိုဆိုရင် ကျနော်တို့စစ်တပ်လဲတခြားတန်ဘိုးသဘောထားတွေကိုထားမှာမဟုတ်တော့ဘူး၊ တခြားနည်းလမ်းတွေကိုလုပ်တော့မှာမဟုတ်ဘူးလို့ သူတို့ကပြောကြပါတယ်။ ဒါတွေကို ကျနော်တို့ သေသေချာချာတွေးတော နားထောင်ပါတယ်၊ သတိကြီးကြီးထားပါတယ်။ အသေအချာအလေးအနက်တွေးတောစဉ်းစားတာမလုပ်ဘဲနဲ့ ဘယ်သူမှအလောသုံးဆယ်မလုပ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်နဲ့ဆက်ဆံရေး ခုထက်ပိုရှိလာအောင်တော့ ကျနော်တို့တကယ့်ကိုမျှော်လင့်ပါတယ်။ နောက်နှစ်မှာ၊ နောက်နှစ်နောက်နှစ်တွေမှာ စစ်တပ်နဲ့ဆက်ဆံရေးရှိလာဖို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။
မဇ္ဈိမ- ဒါပေမဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ စစ်တပ်ကလွှတ်တော်မှာ၂၅% အမတ်နေရာယူထားတယ်၊ အရေးကြီးတဲ့ဝန်ကြီးဌာနတွေမှာ ဝန်ကြီးခန့်အပ်ခွင့်လဲရထားတယ်။ ဒီတော့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်ငန်းတွေက စစ်တပ်ကိုစစ်တန်းလျားပြန်သွားအောင်လုပ်နိုင်ပါ့မလားဗျ။ နောက်လာမဲ့၅နှစ် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရလက်ထက်မှာ ဒါတွေဘယ်လိုဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။
သံအမတ်ကြီး -နောက်၅နှစ်အတွင်း ဘာတွေဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ ခန့်မှန်းဘို့ ကျနော်တို့အတွက်တော့ အတော်ခက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့နောင်မှာပါလီမန်အတွင်း သူတို့ပါဝင်နေမှု အချိုးအစားကို လျှော့ချသွားပါမယ်ဆိုတဲ့ အားရစရာစကားကိုတော့ စစ်တပ်ဆီကကြားရပါတယ်။ အနာဂတ်ကာလတချိန်ချိန်မှာ သုညအဆင့်ထိသူတို့ကိုယ်စားပြုမှုကို လွှတ်တာ်ထဲမှာ လျှော့ချသွားမယ်လို့ ပြောကြပါတယသူတို့ကတော့ ၅နှစ်ဆိုပြီး အတိအကျတော့ မပြောပါဘူး။ တစ်ချိန်မှာ ဖြစ်မှာပေါ့လို့ဆိုကြပါတယ်။
စစ်တပ်ကို တဖြည်းဖြည်းပရော်ဖက်ရှင်နယ်တပ်ဖြစ်အောင် လုပ်ပြီး သူတို့ရဲ့နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍကနေ ထွက်သွားစေရပါမယ်။ ဒါကတော့ပြည်သူလူထု သဘောအတိုင်းပါဘဲ၊ အစိုးရကဘဲလုပ်ရမှာပါ။ ဒီချုပ်အစိုးရအနေနဲ့ ဒီလိုစကားပြောဆိုမှုတွေကိုလုပ်ရပါမယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်အတွင်း ကျနော်တို့နဲ့စစ်တပ်ဆက်ဆံရေးကိုလဲ ချိန်ညှိလုပ်ဆောင်သွားမှာပါ။ ဒီကိစ္စမှာကျနော်တို့က ဘာတွေကူညီနိုင်မယ်၊ ဘယ်လိုကူညီနိုင်မယ်ဆိုတာကို သိပြီးပြည့်စုံတဲ့သိပ္ပံပညာတရပ်လိုလဲ မဟုတ်တဲ့အတွက် သိပ်ပြီး တိတိကျကျကြီးတော့ပြောလို့မရပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်စစ်တပ် တစ်တပ်အပေါ် အရပ်သားအစိုးရထိန်းချုပ်မှု ရှိနေတာရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးအကြောင်း ကျနော်တို့ရရှိခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံသင်ခန်းစာတွေ၊ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေမှာ စစ်တပ်တွေဘယ်လို တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြတယ်ဆိုတာတွေ၊ တကယ့်ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ကျတဲ့၊ အင်အားကောင်းတဲ့ လူသူလေးစားရတဲ့ စစ်တပ်တတပ်ရဲ့မတူညီတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေအကြောင်း သူတို့ကိုအချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဒီအတွေ့အကြုံ သင်ခန်းစာတွေကို မျှဝေပေးသွားနိုင်မယ် လို့ထင်ပါတယ်။ ဒါဟာနိုင်ငံ တကာမှာသာမဟုတ် ပြည်တွင်းမှာလဲ လုပ်လို့ရနိုင်တယ်ဆိုတာ ပြောပြနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါတွေအားလုံး ဘယ်လိုတကယ်ဖြစ်လာမယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ကျနော်တို့မှာ အချိန်ဇယားတော့မရှိပါဘူး။ စစ်တပ်ဟာလူထုရဲ့အသံကို နားထောင်မယ်၊ လူထုရဲ့ဆန္ဒကို နီးနီးကပ်ကပ်လိုက်နာလုပ်ဆောင်လာလိမ့်မယ်လို့ တော့ ကျနော်မျှော်လင့်မိပါတယ်။
မဇ္ဈိမ-မြန်မာစစ်တပ်ကို ပရော်ဖက်ရှင်နယ် စစ်တပ်ဖြစ်အောင်လုပ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ နဲနဲဆွေးနွေးပါရစေ။ ဒီထဲကတခုက လေ့ကျင့်ရေးအပိုင်းပါ။ ဒီလေ့ကျင့်ရေးအပိုင်းမှာ အမေရိကန်က ဘာတွေများ လုပ်ပေးနိုင်ပါသလဲ။ နှိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့တွေမှာ မြန်မာစစ်တပ်ကို ထည့်သွင်းအသုံးပြုရေးလို ကိစ္စတွေမှာ ဘယ်လိုလုပ်ဘို့ အစီအစဉ်ရှိပါသလဲ။ ဒီပြဿနာတွေအပေါ် ခင်ဗျားရဲ့အတွေးအမြင်ကို ပြောပြပါ။
သံအမတ်ကြီး -ဒီကိစ္စကိုရှင်းအောင်ပြောပါရစေ။ ခင်ဗျားက(အမေရိကန်ရှိ) ငြိမ်းချမ်းရေး တပ်ဖွဲ့အကြောင်းပြောတယ်။ ဒီမှာငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့နဲ့ ပတ်သက်လို့နားလည်မှုလွဲနေသလားလို့။ အမေရိကန်ငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့က သမ္မတဂျွန်အက်ဖ်ကနေဒီက ၁၉၆၀စုနှစ်များ အစောပိုင်းမှာဖွဲ့ခဲ့တာ။ ဒါကစစ်တပ်နဲ့ဘာမှမဆိုင်ဘူး။ စစ်တပ်ကို အပြောင်းအလဲလုပ်ရေး အယူအဆနဲ့လဲဆ န့်ကျင်နေတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့ဆိုတာက အပျော်တမ်းတပ်ဖွဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတပ်ဖွဲ့။ အရပ်သားစိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်တွေ၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ လေ့ကျင့်သင်ကြားရေး ဆရာဆရာမတွေ၊ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေတကမ္ဘာလုံးမှာ သွားရောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ပေးနေကြတာကိုပြောတာ။ ဒီကိုလာပြီး လုပ်နေကြတာကို ပြောတာ၊ အောက်ခြေအဆင့်ထိသွားပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အလုပ်တွေလုပ်နေတာ၁၄၀လောက်ရှိတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မြန်မာနိုင်ငံကိုခေါ်လာမယ်ဆိုတဲ့ ညငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့ဆိုတာ စိုက်ပျိုးရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားလေ့ကျင့်သင်ကြားရေးတွေကိုပြောတာ၊ သမ္မတအိုဘားမား၂၀၁၄ခုနှစ် ဒီကိုလာတုန်းက ပြောသွားတဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့ဆိုတာလဲ ဒါကိုဘဲပြောတာ။
ဒါဟာ သိပ်ကိုကောင်းတဲ့ အစီအစဉ်တခုပါ။ အမေရိကန်မြန်မာဆက်ဆံရေးအတွက် ခိုင်မာတောင့်တင်းတဲ့ သံတမန်မျိုးဆက်အသစ် တခုကိုမွေးဖွားပေးခဲ့တယ်။ အမေရိကန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးတပ်ဖွဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် လုပ်ကိုင်ပေးခဲ့တဲ့လူ အများအပြားရှိပါတယ်။ သူတို့ဘယ်နေရာမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တယ်ဆိုတာကိုလဲ အမြဲအမှတ်တရဖြစ်နေကြပါတယ်။ သူတို့တာဝန်ကျတဲ့နိုင်ငံအပေါ်လဲ တကယ်တာဝန်ကျေပြီး နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းစေတနာထားလုပ်ခဲ့ကြသူတွေပါ။ ဒီတော့ အခုမရှိသေးတဲ့မြန်မာနိုင်ငံကို ကျနော်တို့ခေါ်လာချင်တဲ့ငြိမ်းချမ်းရေး တပ်ဖွဲ့ဆိုတာဟာလဲ စစ်တပ်နဲ့ ဘာမှ မပတ်သက်ပါဘူး။ သူတို့ဟာလုံး၀ အရပ်သားစစ်စစ်တွေပါ။ ပြည်သူချင်းဆက်ဆံရေးကိုတည်ဆောက်မဲ့ အောက်ခြေအဆင့်ဒေသန္တရအဆင့်မှာ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်မဲ့သူတွေပါ။ ခင်ဗျားဆိုလိုချင်တာ (နိုင်ငံတကာ)ငြိမ်းချမ်းမှု ထိန်းသိမ်းရေးတပ်လို့ထင်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းမှု ထိန်းသိမ်းရေးတပ်ဖွဲ့ကို ပြောတာလို့ထင်ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ကလဲ ဒါကိုစဉ်းစားနေတယ်လို့ ကျနော်တို့သိထားပါတယ်။ ဒီအတွက်လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုရယူဘို့၊ မတည်ငြိမ်တဲ့ပင်လယ်ရပ်ခြားဒေသတွေမှာ ငြိမ်းချမ်းမှုထိန်းသိမ်းရေးအတွက် သွားရောက်တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်ဘို့ စဉ်းစားပြင်ဆင်နေပါတယ်။ ဒါတွေကကုလသမဂ္ဂကတဆင့်ပြီး တဆင့်လုပ်ရမဲ့အလုပ်တွေပါ။ ဒီအကြောင်း ကုလသမဂ္ဂနဲ့လဲစကားပြောဆိုမှုတွေ စတင်နေပြီလို့ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့အခုအချိန်မှာ ကျနော်တို့ ကတိတိကျကျ ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေတာမရှိပါဘူး။ သို့သော်ဒီကရလာမဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို တော့ရှေ့မှာဆက်လက်လေ့လာသွားပါမယ်။
ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာက စစ်တပ်အတွင်းထဲက ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖြစ်ပေါ်မှုတွေပါ။ စစ်တပ်ဘယ်လိုလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်လည်ပတ်နေတယ်၊ ဘယ်လိုဖွဲ့စည်းထားတယ်၊ ဘယ်လို စည်းရုံးဖွဲ့စည်းထားတယ် ဆိုတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်ဆိုလိုတာခင်ဗျားသိမှာပါ ။ နိုင်ငံရေးနဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် စစ်တပ်ရဲ့ သဘောထားစိတ်ဓာတ်ကိုပြောတာပါ။ ဒီနေရာမှာ ကျနော်တို့လေ့လာရရှိထားတဲ့ သင်ခန်းစာအချို့ကို သူတို့ကိုပေးအပ်နိုင်ပါတယ်။ သူတို့ယူချင်လဲယူမယူချင်လဲနေလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ဒီစစ်တပ်ကိုပိုပြီးခိုင်မာတောင့်တင်းအောင် ကျနော်တို့လုပ်ပေးနိုင်တယ်။ တိုင်းပြည်ရဲ့လုံခြုံရေးကို ပိုပြီးခိုင်မာအောင်လုပ်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်၊ ပြည်တွင်းရောပြည်ပကပါ လေးစားသမှုရှိတဲ့တ ပ်မတော်ကြီးဖြစ်လာအောင်လုပ်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
မဇ္ဈိမ-ခင်ဗျားရဲ့ ပုဂ္ဂလိကဆိုင်ရာကိုမေးပါရစေ။ ခင်ဗျား တာဝန်ပြီးဆုံးတော့မယ်လို့သိရပါတယ်။ နောက်ဘယ်နိုင်ငံကိုသွားမှာပါလဲ။
သံအမတ်ကြီး - ကျနော့်မှာ နောက်နိုင်ငံအတွက် တာဝန်ချထားတာမရှိပါဘူး။ ကျနော်ကနိုင်ငံခြားရေးဌာနဝန်ထမ်းလဲမဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှာလဲ ဘယ်တုံးကမှမလုပ်ခဲ့ဘူး။ ကျနော်ဆိုလိုတာကျနော်က သံတမန်နေရာအတွက် သမ္မတအိုဘားမားက ခန့်အပ်ခဲ့သူဘဲဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့အပြောအရတော့ နိုင်ငံရေးရာထူးပေါ့။ ဒီတော့ဒီနိုင်ငံကပြီးသွားရင် ကျနော် အလုပ်လက်မဲ့ပြန်ဖြစ်ဦးမှာပေါ့။ အစိုးရအဖွဲ့ထဲပါဘို့ ၂၀၀၉ခုနှစ်က ကျနော့်ရဲ့ အကြံပေးအလုပ်ကထွက်ခဲ့ရပါတယ်။ တခါအစိုးရအဖွဲ့က ထွက်ပြန်တော့နောက်ထပ် အလုပ်တခုရှာရပြန်တယ်။ ဒီတော့လာမဲ့လအနည်းငယ်အတွင်း ဒီသံအမတ်ကြီး အလုပ်ကပြီးတဲ့အခါအလုပ်မရှိသေးပါဘူး။ ဒီတော့ကြည့်သေးတာပေါ့ဗျာ။
မဇ္ဈိမ- မြန်မာနိုင်ငံကို မကြာခဏပြန်လာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်မျှော်လင့်ပါတယ်။
သံအမတ်ကြီး-ကြည့်သေးတာပေါ့ဗျာ။ ဒီနိုင်ငံအပေါ်ထားတဲ့ ကျနော့်စေတနာမေတ္တာက ဆက်ပြီးရှိနေမှာပါ။ ဒါဟာ ကျနော့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေး သိပ်ဆန်သလို ပရော်ဖက်ရှင်နယ်လဲဆန်ပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ တော့သံသယလုံးလုံးမရှိပါဘူး။ ဒီနိုင်ငံဟာ ကျနော့်အတွက် သိပ်ကိုထူးခြားတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံနှစ်ပေါင်းများစွာ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။ ခုတော့ကျနော့်ဇနီးအတွက်၊ အမေရိကန်က လူအတော်များများ အတွက်၊ ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးက လူတွေအတွက် ထူးခြားတဲ့နိုင်ငံတနိုင်ငံ ဖြစ်နေပါပြီ။ ကျနော့်အိမ်မက် အဖြစ်မရှိခဲ့ပေမယ့် ဒီနိုင်ငံမှာ သံအမတ်လာဖြစ်ရတာ ကျနော် သိပ်ကံကောင်းပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းနည်းမှကို မရှိခဲ့တဲ့အရာ ဖြစ်လာတာပါ။ ဒါပေမဲ့ဒီအလုပ်ကိုလုပ်ဖို့၊ ၁၉၉၀စုနှစ်တွေဆီက(သမ္မတဘီလ်ကလင်တန်လက်ထက်မှာ) ပင်တဂွန်မှာလုပ်နေတဲ့ အလုပ်ကနေ ထွက်လာတုန်းက သိပ်ကိုစိတ်မကောင်းဖြစ်ခဲ့မိတယ်။ အခုဒီရာထူးက ထွက်ရမယ်ဆိုတော့လဲ ကျနော့်စိတ်ထဲမှာတော့ ဒီရာထူးက ငါဘယ်တော့မှထွက်သွားတာမဟုတ်ဘူးလို့ဘဲ ခံစားရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ကျနော် ဂရုစိုက်ဘို့တော့လိုတယ်။ ကျနော့်ကိုဆက်ခံမဲ့သူ ရောက်လာမှာပါ။ သူလုပ်မယ့် အလုပ်တွေအပေါ် သူ့ပုံရိပ်နဲ့သူရှိပါစေ။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်မြန်မာဆက်ဆံရေးအတွက်တော့ ဘယ်နည်းနဲ့ဘဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်တတ်နိုင်တဲ့နည်းနဲ့ တဘက်တလမ်းက ဒီနိုင်ငံအပေါ် ကျနော်ဆက်ပြီး ကူညီနေဦးမှာပါဘဲ။
မဇ္ဈိမ-မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတုန်း အမှတ်တရဖြစ်စရာလေးတွေရော ဘာတွေရှိလဲဗျ။
သံအမတ်ကြီး-ဟာသိပ်ကိုများပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲနေ့နဲ့ နောက်နေ့တွေမှာလူတွေက သူတို့လက်ညိုးလေးတွေကိုလာပြကြတယ်။ သူတို့မဲပေးခဲ့ရတာကိုဂုဏ်ယူတဲ့အကြောင်း ဒီမင်သုတ်ထားတဲ့ လက်ချောင်းကလေးတွေကို လာပြကြတယ်။ ဘယ်သူ့ကိုမဲ ပေးခဲ့တယ်ဆိုတာက အရေးမကြီးပါဘူး။ သူတို့ဟာ မဲပေးခွင့်ရှိတဲ့ပြည်သူတွေဆိုတာက အရေးကြီးပါတယ်။ သူတို့စိတ်ထဲမှာ အပြောင်းအလဲတခုဖြစ်အောင် သူတို့လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီဆိုတဲ့ စိတ်ကိုခံစားနေကြရပါတယ်။
မဇ္ဈိမ-ဒီလိုအပြောင်းအလဲ့ဖြစ်အောင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့တယ်လို့ရော ခင်ဗျားစိတ်ထဲခံစားရပါသလားဗျ။
သံအမတ်ကြီး-ဟုတ်ကဲ့ဒီလိုဘဲထင်ချင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာအဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့ အခန်းကတော့ပါခဲ့တာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီနိုင်ငံပြည်သူတွေကသာ အဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့ အခန်းကပါခဲ့တာပါ။ ဒီလိုအချိန်ရောက်လာအောင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ဒီပြည်သူတွေရဲ့ စွမ်းသတ္တိရှိရှိတိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေရောက်အောင် လူပေါင်းများစွာပေးဆပ်ခဲ့ရပါတယ်၊ စွန့်လွှတ်ခဲ့ရပါတယ်။ အခုလဲဒီခရီးဟာ အဆုံးသတ်မဟုတ်သေးပါဘူး။ တကယ်တော့ခရီးရဲ့ အစသာရှိပါသေးတယ်။
ကျနော့်အထင်ကတော့ ကမ္ဘာကအာရုံစိုက်လာအောင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်။ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် UEC) ကိုကူညီနိုင်ခဲ့တယ်။ သူတို့ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့တာ အတွက် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကို ကျနော်ချီးကျူးပါတယ်။ ဒီလိုကူညီဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ဘို့ကိုလဲ ကျနော်တို့မျှော်လင့်ခဲ့ပါတယ်။ အပြုသဘောဆောင်တဲ့အခန်းက ကျနော်တို့ ပါဝင်ခွင့်ရခဲ့တာအတွက် ကျနော်ကျေနပ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဆုံးစွန်ဂုဏ်ယူရမဲ့သူကတော့ကျနော်တို့မဟုတ်ပါဘူး၊ ဒီနိုင်ငံက ပြည်သူတွေ ကိုယ်တိုင်သာဖြစ်ပါတယ်။
မဇ္ဈိမ- အမေရိကန်သံရုံးရဲ့ ဖေ့စ်ဘွတ်စာမျက်နှာမှာတင်ထားတဲ့ ခင်ဗျားရဲ့ နှစ်သစ်ကူးဆုတောင်းစကားမှာ ပူတာအိုကိုသွားချင်တယ်လို့ ရေးထားတာတွေ့ပါတယ်။ ဘာလို့ပူတာအိုကိုသွားချင်ရတာလဲ။
သံအမတ်ကြီး-ဒီနိုင်ငံမှာနေရာအတော်များများကို ကျနော်ရောက်ခဲ့ပါပြီ။ အစွန်အဖျားနေရာအနှံ့ကိုရောက်ခဲ့တာပါ။ နှစ်သစ်ကူးကာလမှာ နိုင်ငံရဲ့ အရှေ့တောင်အရပ်မှာရှိတဲ့ ကျွန်းတွေကို သွားလည်ပြီးပြန်ရောက်စဘဲ ရှိပါသေးတယ်။
မဇ္ဈိမ-ခင်ဗျား(မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း) အတော်ခရီးထွက်ခဲ့တာဘဲနော်။ နေရာအနှံ့ဘဲ။
သံအမတ်ကြီး- ဟုတ်ပါတယ်။ ဒီတိုင်းပြည်ကို ကျနော်ကြည့်ချင်ပါတယ်။သံ အမတ်ခန့်အပ်လွှာပေးတဲ့နေ့ သမ္မတကြီးဦးသိန်းစိန်နဲ့ပထမဆုံးတွေ့တဲ့နေ့မှာဘဲ ခန့်အပ်လွှာပေးပြီးပြီးချင်း ကျနော်ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်အပြင်ကို ထွက်လည်ချင်ကြည့်ချင်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်အနှံ့ကိုသွားပြီး လူတွေနဲ့တိုက်ရိုက်စကားပြောချင်ပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်ကြည့်ပြီး လေ့လာချင်ပါတယ်လို့ပြောခဲ့ပါတယ်။
ဘာလို့လဲဆိုတော့ ရန်ကုန်မှာဘဲ ထိုင်မနေနိုင်ဘူးလေ။ နေပြည်တော်ဘဲသွားနေလို့မဖြစ်ဘူးလေ။ မန္တလေးတောင်မသွားနိုင်လို့မဖြစ်ဘူးလေ။ ဒီမြို့ကလဲအတော်အရေးကြီးတာ တခါတလေသူ့ကို ဒုတိယမြို့တော်ဆိုတာတောင် သတိလွတ်လွတ်သွားတယ်။ တိုင်းပြည်အနှံ့ကလူတွေနဲ့ ကိုယ်တိုင်တွေ့ပြီးစကားမပြောဘဲနဲ့ ဒီနိုင်ငံအကြောင်းအကုန်မသိနိုင်ဘူး။ မတူကွဲပြားတဲ့ လူမျိုးစုတွေ စုပေါင်းနေထိုင်ကြတဲ့နိုင်ငံမှာ တခုတည်းသော မြန်မာနိုင်ငံရယ်လို့ ပေါ်ပေါက်လာအောင်လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့တဲ့ ညီညွတ်မှုမျိုးအတွက် စိန်ခေါ်မှုတွေအကြောင်း ခင်ဗျား သိနိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။
ကချင်ပြည်နယ်ဖြစ်ဖြစ်၊ ရှမ်းဖြစ်ဖြစ်၊ကရင်ပြည်နယ်ဖြစ်ဖြစ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ဖြစ်ဖြစ် ကျနော်ကိုယ်တိုင် တွေ့ချင်ကြားချင်တယ်။ ကျနော်ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်လဲရောက်ပြီးပြီ။ ရှမ်းပြည်လဲရောက်ပြီးပြီ။ ဟိုးအောက်ဘက်ကော့သောင်းလဲရောက်ပြီးပြီ။ မော်လမြိုင်လဲရောက်ပြီးပြီ။ စစ်တွေနဲ့ရခိုင်ပြည်မြောက်ဖျားအထိ ရောက်ပြီးပြီ။ ကချင်ပြည်နယ်လဲရောက်ပြီးပြီ။ စစ်ကိုင်းနဲ့စစ်ကိုင်းအနောက်မြောက် မရောက်သေးဘူး။ ပူတာအိုကကချင်ပြည်နယ်မြောက်ဖျားမှာရှိတာ။ သိပ်လှတယ်၊ သိပ်ကိုထူးထူးခြားခြားလှတယ်၊ဟိ မဝန္တာတောင်တန်းတွေခြေရင်းမှာဆိုတာ ကျနော်ကြားဖူးနေခဲ့တာ။ ကျနော်အမြဲဘဲသွားချင်ခဲ့တဲ့နေရာပါဘဲ။ ဒါပေမဲ့ရောက်လဲမရောက်ခဲ့တဲ့နေရာပါဘဲ။ ဒီတော့ဒီနိုင်ငံကမထွက်ခင်မှာဒီနေရာကိုသွားကြည့်ချင်ပါသေးတယ်။
မဇ္ဈိမ- နောက်ဆုံးမေးခွန်းပေါ့ဗျာ။ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆန်တဲ့ မေးခွန်းပါဘဲ။ ခင်ဗျားနောက်ဆုံး စန္ဒရားတီးခဲ့တာ ဘယ်တုံးကလဲဗျ။
သံအမတ်ကြီး-နောက်ဆုံးတီးခဲ့တာ လွန်ခဲ့တဲ့၂ရက်ကပါ။ အခွင့်အရေးရရင် အချိန်နဲနဲလေးရရင် ကျနော်စန္ဒရားတီးတာပါဘဲ။ တီးတချက်မတီးတချက်ထုံ့ပိုင်းထုံ့ပိုင်းပါဘဲ။ တခါတလေလပေါင်းများစွာ မတီးဘဲနေဖြစ်ပြီးမှ ရက်ဆက်တီးဖြစ်နေတာလဲ ရှိပါတယ်။ ဒါကကျနော်၅နှစ်သားထဲကတီးလာတာပါ။ အပန်းဖြေဘို့တော့ အတော်ကောင်းတဲ့ အလုပ်ပါဘဲ။ ကျနော်ကဂီတကို မြတ်နိုးတယ်။ စန္ဒရားတီးနေရတာတရားထိုင်နေရသလိုပါ ဘဲဒါကြောင့်ရံဖန်ရံခါလုပ်ဖြစ်နေတာပါဘဲ။ သူကပျော်စရာလဲ ကောင်းအပန်းလဲပြေပါတယ်။ ဒီတော့စန္ဒရားတီးတာလဲ ကျနော့်ဘဝမှာအရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတရပ်ပါဘဲ။
ပြီးပါပြီ။
အမေရိကန်သံအမတ်နှင့် မဇ္ဈိမသီးသန့်အင်တာဗျူး ပထမပိုင်း-http://mizzimaburmese.com/article/9593
