ဒီဇင်ဘာ ၂၄

ပြည်ပတွင် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရသူများ ဓားစာခံများအနေဖြင့် စကားပြန်များအား လက်လှမ်းမမှီနိုင်ခြင်း အဆိုးဆုံးအခြေအနေတွင် ဟောင်ကောင်တွင် အကန့်အသတ်မရှိ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်းများကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် အဆိုပြုထားသော လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဥပဒေအား ဒေသခံ လူ့အခွင့်အရေးထောက်ခံသူများနှင့် ရှေ့နေများက သတိပေးလျက်ရှိသည်။

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ဥပဒေပြုရေးကောင်စီတွင် ပထမနှင့် ဒုတိယအကြိမ် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်မည့် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဥပ‌ဒ (၂၀၂၀)သည် Tuen Mun ရှိ ထိန်းသိမ်းရေးစင်တာများရှိ အရာရှိများအား သေနတ်နှင့် စတီးတုတ်များ ကိုင်ဆောင်ရန် ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်သည်။

 ဥပဒေသစ်အရ အရာရှိများ၏ တောင်းဆိုချက်အား ထောက်ပံ့ပေးမည့် ပြင်ပ ဆေးစစ်ချက်မှတ်တမ်းများအား ပယ်ဖျက်ရန် ခွင့်ပြုထားသောကြောင့် ပြန်လည်ပေးပို့ခြင်းမရှိသော ဟောင်ကောင်တွင် နိုင်ငံရေးလှုံခွင့် လျောက်ထားသူ နှိပ်စက်ခံရသူများသည် အာဏာပိုင်များက တောင်းဆိုသော ဆေးစစ်ချက်တွင် ပါဝင်ရန် ငြင်းဆန်ပါက စွန့်ပစ်ခံရရန်အခြေအနေရှိသည်။

“ဒါက လုံးဝ မမျှတဘူး”ဟု လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ Patricia Ho Pui-chi က ပြောကြားခဲ့ပြီး အစီအစဉ်များသည် အစိုးရအတွက် ပိုမိုအကုန်အကျများပြီး အချိန်ကုန်သော ဥပဒေရေးရာ စိန်ခေါ်မှုများ မြင့်တက်လာစေနိုင်ကြောင်း သတိပေးထားသည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ဥပဒေအရ၊ နှင်ထုတ်ခြင်းမရှိခြင်းသည် တစ်စုံတစ်ဦးအား ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခံရသော နေရာသို့ မပို့‌သော စည်းမျဉ်းဖြစ်သည်။

ဟောင်ကောင်သည် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်ဆိုင်ရာ သ‌ဘောတူညီချက်နှင့် ၁၉၆၇ သဘောတူညီချက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားခြင်းမရှိသောကြောင့် အမိနိုင်ငံများမှ ထွက်ပြေးလာသူများအား “ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံသူများ” သို့မဟုတ် “ဒုက္ခသည်များ”ဟု မသတ်မှတ်ဘဲ တရားမဝင် ပြောင်းရွှေ့သူများအဖြစ်သတ်မှတ်သည်။
 
သို့ရာတွင် ဟောင်ကောင်သို့ ရောက်ရှိလာသူများသည် ၎င်းတို့ မူရင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်မပို့ရန်တောင်းဆိုနိုင်သည်။ ထို့နောက် ကုလသမဂ္ဂမှ တရားဝင်လက်ခံထားသော ဒုက္ခသည်များအနေဖြင့် နေရပ်ပြန်ပို့မည်လား၊ နေထိုင်ခွင့်ပြုမည်လား ဆိုသည်ကို စိစစ်ရေးယန္တရားဖြင့် အကဲဖြတ်လိမ့်မည်။

သို့သော်  အချို့သော ဥပဒေပြုအမတ်များက ထွက်ပြေးလာသူအချို့သည်  တည်ဆဲစနစ်အား အသုံးချ၍ ဟောင်ကောင်တွင် ပို၍ ကြာကြာနေရစေရန်လုပ်ဆောင်ကြသောကြောင့် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် တရားစီရင်ရေး အရင်းအမြစ်များအား အားလျော့လာစေကာ နေထိုင်သူများ၏ လုံခြုံရေးအား ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်ဟု စွပ်စွဲထားသည်။

ထောင်ပေါင်းများစွာသော မဖြေရှင်းနိုင်သော ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းမပြုရန် တောင်းဆိုမှုများသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ စုပုံနေခဲ့ပြီး လျှောက်ထားသူများကို ဟောင်ကောင်တွင် သောင်တင်နေစေသည်။ လုပ်ငန်းစဉ်များကို အရှိန်မြှင့်ရန် စနစ်၏ အစောပိုင်းပြည့်စုံသော ပြန်လည်သုံးသပ်မှုအရ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနသည် ယခုနှစ်ဧပြီတွင်တောင်းဆိုချက် ၁၇,၆၁၈ ကိုရှင်းလင်းနိုင်ခဲ့သည်။

 လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ ဟိုသည် ထိန်းသိမ်းခွင့်အာဏာအား မြှင့်တင်မည့် ဝန်ကြီးဌာန၏ တောင်းဆိုချက်အား အကြီးမားဆုံး ပြဿနာအဖြစ် မြင်သည်။ ဌာနသည် သူ၏ မူလနိုင်ငံမှ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် မရရှိသော နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရန် စောင့်ဆိုင်းနေသော ငြင်းပယ်ခံ တောင်းဆိုသူအား ထိန်းသိမ်းခွင့်အား ခွင့်ပြုမည့် ဥပဒေကို ပိုမိုရှင်းလင်းစေလိုသည်။

ထိုသို့သော အရေးများသည် မေ့ပျောက်ခံဖြစ်သွားမည်ကို စိုးရိမ်နေသည်။ “သူတို့ကို ပြန်မလာစေလိုတာကြောင့် အစိုးရက နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ထုတ်မပေးတာကြောင့် ထိန်းသိမ်းရေး စင်တာတွေမှာ နှစ်နဲ့ချီနေခဲ့ရတဲ့ အမှုသည်တွေရှိတယ်”ဟု သူမက ဆိုသည်။

 Advocacy Working Group နှင့် Refugee Concern Network ၏ ပူးတွဲကျင်းပသူ ရချယ်လ် လီ က ဥပ‌ဒေကြမ်းအသစ်သည် တောင်းဆိုသူများအား သူတို့၏ မိခင်ဘာသာစကားပြောသူ စကားပြန်များ ရရန် အခွင့်အရေးအား ဆုံးရှုံးစေနိုင်သည့် ပြဌာန်းချက်ဖြစ်မည်ကို စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။

ဘာသာပြန်တောင်းဆိုသူသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား အသင့်အတင့်ပြောတတ်ပါက စကားပြန်ထောက်ပံ့ရန် လိုအပ်ခြင်းသည် နှောင့်နှေးနိုင်ကြောင်း အာဏာပိုင်များက ပြောထားသည်။
အချို့သော တောင်းဆိုသူများသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် အခြေခံစကားပြောများ တတ်မြောက်နိုင်သော်လည်း သူတို့လုံးဝ မရင်းနှီးသော ဥပဒေဆိုင်ရာအသုံးအနှုံး နှင့် လုံးဝကွာခြားကြောင်း လီ ကပြောသည်။

လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအရာရှိများအား သေနတ်များနှင့် တုတ်များကိုင်ဆောင်ခွင့်ပြုသော ပြဌာန်းချက်အသစ်များနှင့် ပတ်သတ်၍ သူမက ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းတစ်ခုဖြစ်သော Castle Peak Bay လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးစင်တာတွင် ရှိသော သူများအတွက် ထိရောက်သော တိုင်ကြားသည့် စနစ်မရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး အရာရှိတွေကို လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ပေးတာက အလွဲသုံစားမှုနဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့ဆက်ဆံမှု အန္တရာယ်ကို တိုးစေတာပဲရှိတယ်”ဟု သူမက ဆိုသည်။

ဟိုသည် အာဏာပိုင်များအနေဖြင့် တောင်းဆိုမှုဖြစ်စဉ်များအား အရှိန်အဟုန်မြှင့်ရန် ဆန္ဒအား အသိအမှတ်ပြုသော်လည်း တောင်းဆိုသူများ၏ အခွင့်အရေးများအား လေးစားခြင်းနှင့် စနစ်အား ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် နှစ်ဖက်အပြန်အလှန် မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ရှိရင်းစွဲ ထိရှလွယ် လူတွေပေါ် အခြေခံအခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တဲ့ ဥပဒေပြောင်းလဲမှုတွေ အကြံပြုမည့်အစား အဆင့်မြင့် နည်းပညာနဲ့ လူအင်အားတိုးမြှင့်တာကနေတစ်ဆင့် ဒီကိစ္စတွေရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုနည်းလမ်းတွေကို ရှာဖို့ အကြံပြုချင်တယ်”ဟု သူမက ဆိုသည်။

သို့ရာတွင် ပိုမိုတင်းကြပ်သော ရပ်တည်မှုအတွက် စည်းရုံးရေးပြုနေသူ တည်ထောင်ရေးလိုလားသူ ဥပဒေပြုအမတ် အဲလစ်ဇဘက် ကွတ် က ထိုအရေးအား ပိုမိုကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စဉ်းစားရမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် လက်ရှိစနစ်အား နှစ်များစွာပင် အလွဲသုံးစားပြုနေမှုက အရင်းအမြစ်များ ဆုံးရှုံးစေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သူမသည် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းမပြုရန် တောင်းဆိုသူများကို လမ်းပေါ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ စွပ်စွဲခဲ့သည်။ “သူတို့ကို လူ့အခွင့်အရေး ပေးဖို့လား၊ ဟောင်ကောင်ပြည်သူတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ကော”ဟု သူမက မေးခဲ့သည်။

စကားပြန်လိုအပ်ခြင်းအား ရည်ညွှန်း၍ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်းမပြုရန် တောင်းဆိုထားသူတစ်ဦးဖြစ်သော ဆီနာက သူမသည် သူမ အကျွမ်းဝင်ခြင်းမရှိသော ဘာသာစကားနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒဏ်ရာဖြစ်စေခဲ့သည့် အဓ္မပြုကျင့်ခံရကြောင်းကို မည်သို့ ဖော်ပြရမည် မသိကြောင်း ဆိုခဲ့သည်။
 
သူမသည် ဟောင်ကောင်တွင် အကန့်အသတ်မရှိ ဆက်လက်ရှိနေရန်အတွက် စနစ်ကို အခွင့်ကောင်းရယူနေသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်နှင့်လည်း ပြဿနာရှိသည်။

အရှေ့အာဖရိကရှိ မိခင်နိုင်ငံမှ ထွက်ပြေးခဲ့ပြီး ခုနှစ်လုံးလုံး ပိတ်မိနေပြီးမှ အသက် ၂၈နှစ်အရွယ်ရှိ ကလေး သုံးဦး မိခင်သည် ဟောင်ကောင်တွင် ပြန်မပို့ရန် တောင်းဆိုမှုအား ခွင့်ပြုချက်ရခဲ့ပြီး ကုလသမ္မဂမှ ဒုက္ခသည်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် လွန်ခဲ့သော နှစ်ကမှ ရရှိခဲ့သည်။

“ဘယ်သူမှ ဟောင်ကောင်မှာ မနေချင်ပါဘူး။ ပိတ်မိနေတာဖြစ်တာကြောင့် ဟောင်ကောင်မှာ နေရတာ စိတ်မချမ်းသာဘူး။ တစ်ခြား တစ်နေရာရာမှာပဲ အခြေချချင်တယ်”ဟု သူမက ဆိုသည်။