ညောင်လေးပင်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ။              ။ (၁၁၄) ကြိမ်မြောက် လုဒ်မယ်တော်ပွဲကို ပဲခူးတိုင်း၊ ညောင်လေးပင်မြို့တွင် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်မှ ၁၃ ရက်နေ့ထိ စည်ကားစွာကျင်းပခဲ့ပြီး ထိုပွဲတော်တို့ လာရောက်ချီးမြှင့်ပေးသော ကက်သိုလစ် ခရစ္စယာန် ဂိုဏ်းချုပ်ဆရာတော် ကာဒီနယ် ချားလ်(စ်)မောင်ဘို နှင့် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး၏ ကိုယ်စား လှယ် တောင်ကိုးရီးယားနိုင်ငံသား ဂိုဏ်းချုပ်ဆရာတော် Paul Tchang In Nam တို့နှင့် မဇ္ဈိမသတင်း ဌာနတို့ ခေတ္တ တွေ့ဆုံခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။

ဆရာတော်ကြီးတို့နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိဘာသာရေးပြဿနာများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအကြောင်း အရာများ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခဲ့သည်များမှ ကောက်နှုတ် တင်ပြလိုက်ပါတယ်။

မဇ္ဈိမ။   ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဘာသာရေး ပြဿနာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောက်တက်လာမယ့် အစိုးရက ဘယ်လို ဖြေရှင်းပေးနိုင်မယ်၊ ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မယ်၊ ဘယ်လို လုပ်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ချားလ်(စ်)။   ။ နောက်အစိုးရ ဘယ်လောက်ထိ ဖြေရှင်းပေးမယ်ဆိုတာ ဆရာတော်တို့လဲ တိတိကျကျတော့ မသိသေးဘူးပေါ့၊ ဆရာတော်မှန်းတာက ပထမဆုံး ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာကို ရှင်းနိုင်၊ ကိုင်တွယ်နိုင်ပြီးမှ ဒီဘက်ကိုပြန်ရှင်းရမယ်။ ရှင်းတဲ့အခါမှာ တိုင်းရင်းသား ကိစ္စတွေက ပတ်သက်လာတော့မယ်၊ ဥပမာ ဘင်္ဂါလီရော ရခိုင်ပြည်နယ်ရော အစိုးရက နှစ်ဖက်စလုံး အသံနားထောင်ဖို့လိုတယ်။

သမိုင်းကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် စစ်တကောင်းဆိုတာ မြန်မာပြည်နဲ့တွဲပြီးနေ တာ၊ ဟိုဖက်ဒီဖက် နှစ်ပေါင်း များစွာသွားလာနေကြတာ၊ တချို့ရာစုပေါင်းများစွာ မြန်မာပြည်မှာ နေတဲ့သူရှိတယ်၊ တချို့ပြန်သွားကြ တယ်၊ ထွက်လိုက်ဝင်လိုက်လုပ်နေကြတဲ့အခါ သူတို့အနေနဲ့ အတည်တကျ မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် နှစ်ပေါင်းများစွာနေလာတဲ့ သူတွေ ရခိုင်ပြည်ထဲမှာရှိလာတယ်။ သမိုင်းကိုလည်း လစ်လျူရှု လို့တော့မရ ဘူးပေါ့နော်၊ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပြီး အဆင့်လိုက် အဆင့်လိုက် လုပ်ရမယ်။ ဒါကချက်ချင်း တထိုင်တည်း ရှင်းလို့ရတာမဟုတ်ဘဲ နှစ်ဖက်သောအစိုးရတွေလုပ်ရမယ်။ အဲ့လိုလုပ်တဲ့အခါမှာ ဘာသာရေး ဖြစ်နေနေ၊ လူမှုရေးဖြစ်နေနေ အစွန်းမရောက်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ဒါတွေက ကိုယ်ရဲ့ညီအစ်ကို မောင်နှမတွေပဲ။ ညီအစ်ကိုမောင်နှမထဲမှာ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်နေတယ်၊ အစားအသောက်မရှိဘူး၊ အဲ့အချိန်မှာ လူသားဆိုင်ရာအရလည်း စဉ်းစားပေးဖို့အရေးကြီးတယ်။ ပြဿနာဘယ်လောက်ထိအောင် ဖြေရှင်းနိုင်မလဲ၊ ဘယ်လောက်ထိမြန်မလဲဆိုတာတော့ ဆရာ တော်အနေနဲ့ ပြောလို့မရဘူး။

မဇ္ဈိမ။   ။ နောက်တက်လာမယ့်အစိုးရကို ဘယ်လိုလုပ်ရင် ကောင်းမယ်ဆိုတာ အကြံပြု ပေးနိုင်မလား။

ချားလ်(စ်)။   ။ နောက်အစိုးရအနေနဲ့ ဒီကိစ္စကို မရှင်းဘဲနဲ့ ငြင်းထားလို့မရဘူး စားပွဲပေါ်ချပြီး ရှင်းနိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ သူတို့တွေလည်း ဝင်လာတဲ့ဟာရှိတယ်၊ ဆုတ်သွားတဲ့ဟာရှိတယ်၊ သက်ညာမှုနဲ့ အစိုးရဖြစ်ဖြစ် စစ်တပ်ဖြစ်ဖြစ် အကြမ်းမဖက်ဘဲနဲ့ညှိပြီး ယူကြဖို့ပဲအဖြေရှိတယ်။

မဇ္ဈိမ။   ။ ခုနကပြောတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာဆိုရင် လတ်တလော ကက်သိုလစ် ချပ်စ် ကျောင်းတွေ ဖျက်ဆီးခံနေရတာရှိတယ်။ ဆရာတော် ခုနကပြောသလို အတူတကွ နေထိုင်မယ်ဆို ရင် ပြဿနာတွေ ကူးစက်မလာနိုင်ဘူးလား။ ဘာတွေ ပြင်ဆင်ထားသင့်သလဲ။

Paul ။   ။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့အခြေအနေကို ပြောရရင် အဖြေပေးဖို့ခက်ခဲပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အခြေအနေက တချို့နေရာတွေမှာ ပဋိပက္ခတွေရှိတယ်။ အချို့နေရာတွေမှာ ဘာသာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု တိုက်ခိုက်မှုတွေရှိနေတယ်။ အမှန်ကတော့ အားလုံးလွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်ခွင့် ရှိတယ်။ နိုင်ငံသားလွတ်လပ်ခွင့်ရှိသင့်တယ်။ အဲ့ဒီအပေါ်အချင်းချင်းလေးစားလိုက်နာသင့်တယ်။ တိုင်းရင်းသား ဘာသာခြားဖြစ်လို့ ဆင်းရဲချမ်းသာလို့ ခွဲခြားမှုမရှိဘဲ အချင်းချင်းလေးစားရမယ်။ မြန်မာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မဟုတ်ဘဲ အားလုံးက အိမ်တစ်ခုမှာ အတူတူနေတာလို့ သတ်မှတ်ပြီး မျှမျှတတ တူညီစွာ အတူတကွ ရှင်သန်ကြတဲ့လူသားတွေဖြစ်သင့်တယ်။

မဇ္ဈိမ။   ။ လွန်ခဲ့တဲ့ငါးနှစ် နောက်ပိုင်းက ဘာသာရေးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ပွဲတွေ တားမြစ်မှုတွေ ရှိခဲ့တယ်။ အခုလက်ရှိ အခြေအနေမှာရော ဘယ်လို သုံးသပ်နိုင်မလဲ။

ချားလ်(စ်)။   ။ လွန်ခဲ့တဲ့ငါးနှစ်ကျော်တုန်းက တပ်မတော်အစိုးရခေတ်ဆိုတော့ အခုနဲ့မတူဘူး လေ။ အရင်ဆိုရှယ်လစ်ခေတ်တုန်းက ပိုဆိုးတယ်။ ပိုပြီးတားမြစ်ခဲ့တယ်။ အဲ့ဒီတုန်းကထက် အခုပိုပြီး လွတ်လပ်လာပါတယ်။ ဘာသာရေးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ပွဲတော်တွေ လုပ်ခွင့်ရလာတယ်။ ပိုပြီးလွတ်လပ် လာတာတွေ့ရတယ်။ ဘာသာရေးပွဲတော်လုပ်မယ်ဆိုရင် သက်ဆိုင်ရာကို တင်ပြပြောဆိုလိုက်ရင် ဘာသာတိုင်းတူညီတဲ့ အခွင့်အရေးရပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဘာသာလည်း ဗုဒ္ဓဘာသာနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ပွဲတော်တွေ ကျင်းပနေတာရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ ၃ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိတဲ့ ခရစ္စယာန်ပွဲတော်တွေ ကျင်းပ ခွင့်ပြုတဲ့အတွက် အထူးတလည်ပြောနေစရာတောင်မလိုပါဘူး။

မဇ္ဈိမ။   ။ အစိုးရသစ်လက်ထက်မှာ ဘယ်ကိစ္စကို အရင်ဆုံး လုပ်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ချားလ်(စ်)။   ။ ငြိမ်းချမ်းရေးပေါ့။ peace and reconciliation က အရေးအကြီးဆုံးပေါ့။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းကို နားလည်ခွင့်လွတ်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ခွင့်လွတ်တယ်ဆိုတာ လုံးဝ မေ့ပျောက်ပစ် လစ်လျူရှုတဲ့ သဘောမဟုတ်ဘူးနော်။ တခါတလေတော့ တရားမျှတစွာနဲ့ လုပ်သင့်တာ တချို့ရှိတယ်။  

မဇ္ဈိမ။   ။ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးရဲ့ သံရုံးနိုင်ငံ အတော်များများမှာရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖွင့်ဖို့အစီအစဉ် ရှိပါ သလား၊ ဘယ်လို ဆောင်ရွက်နေပါသလဲ။

ချားလ်(စ်)။   ။ ရှိပါတယ်။ အရင်အစိုးရတုန်းက သံရုံးဖွင့်လှစ်ဖို့ ပြောဆိုထားတာရှိတယ်။ နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲတွေကြောင့် စောင့်ပါအုံးလို့ အကြောင်းပြန်တယ်။ နောက်တက်မယ့်အစိုးရနဲ့ ဆက်ပြီးဆောင်ရွက်သွားမှာပါ။

မဇ္ဈိမ။   ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် စကားလက်ဆောင်လေး ပြောပေးပါအုံး။

Paul ။   ။ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်စကားလက်ဆောင်ပါးချင်တာက နိုင်ငံအတွင်းမှာရှိတဲ့ ကက်သို လစ် ဘာသာဝင်တွေရော အခြားဘာသာဝင်တွေပါ စည်းလုံးညီညွတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ကြပါ။

ချားလ်(စ်)။   ။ ကက်သိုလစ်ဆိုတာ မြန်မာနိုင်ငံ အတွင်းမှာရှိတဲ့ ဘာသာတစ်မျိုးပါ။ ကက်သို လစ် ဘာသာကို သက်ဝင်ယုံကြည်တဲ့တိုင်းရင်းသားတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ကက်သိုလစ်က ဘာသာ ရေးကြီးဘဲ သီးသန့်မဟုတ်ဘဲ ပညာရေး စတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ကဏ္ဍတွေမှာပါ အနာဂါတ်မြန်မာနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေဖို့ ဆန္ဒရှိပါတယ်။

မဇ္ဈိမ။   ။ ဆရာတော်နှစ်ပါးစလုံး ကျန်းမာပါစေ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။