စစ်တပ် ကျောထောက်နောက်ခံပြု ပြည်ခိုင်ဖြိုး ပါတီထံမှ အာဏာက ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည် NLD ပါတီထံ အပြည့်အ၀ လွဲပြောင်းရေးအပေါ် အာရှနှင့် ကမ္ဘာက စောင့်ကြည့် နေပါလိမ့်မည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ သမ္မတဦသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် လွှတ်တော်ဥက္ကဌ သူရဦးရွှေမန်းတို့နှင့် တံခါးပိတ်တွေ့ဆုံပွဲမှ ရလဒ်အပေါ် အိန္ဒိယနိုင်ငံက အထူးစိတ်ဝင်စားမှုလည်း ရှိနေသည်။ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့ ပါဝင်သည့် ကစားပွဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အဓိက ကစားသူ ဖြစ်လာနိုင်သည်။ အိန္ဒိယ၏ အရှေ့မျှော် ဝါဒအတွက်လည်း အဓိက လှေကားထစ်လည်း ဖြစ်သည်။

သို့သော် ရင်ဆိုင်နေရသည့် အခင်းအကျင်းက ပြိုင်ဘက် အင်အားကြီးပါတီ နှစ်ရပ်စလုံးအတွက် လွန်ဆွဲနေရဆဲ အနေအထားမျိုးတွင် ရှိနေသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအရ စစ်တပ်က အာဏာကို အသေဆုပ်ကိုင် ထားနိုင်ဆဲဖြစ်သည်။ ဒါကို မပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့ပါက ခရီးလမ်း ဆုံးသွားနိုင်သည်။ နှစ်ဖက်စလုံး၏ သံတမန်ရေးရာ လိမ္မာပါးနပ်စွာ ကိုင်တွယ် တတ်မှုက ဝိရောဓိများအတွင်း လုံးလုံးလျားလျား ရှိနေဆဲဖြစ်သည့် ရင်ကြားစေ့ရေးကို ဖော်ဆောင်နိုင်စွမ်းပေါ် မူတည်နေသည်။ နိုင်ငံခြားရေးရာအားဖြင့် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး အခြေအနေက မြန်မာနိုင်ငံသည် ကြိုးတန်းပေါ် လမ်းလျှောက်နေရသည်ဟု အပြစ်ဆိုစရာ ရှိနေသည်။

ရာစုနှစ်၏ လေးပုံသုံးပုံအတွင်း ပထမဆုံး ဒီမိုကရေစီ နည်းလမ်းကျစွာ ရွေးချုယ်ခံရသည့် အမတ်လောင်း အသစ်များက ဖေဖော်ဝါရီအထိ လွှတ်တော်သို့ မဝင်ရောက်နိုင်သေးပေ။ သမ္မတသစ်ကလည်း မတ်လကုန်လောက်မှ တင်မြောက်ခံရမည်ဖြစ်သည်။ အဟောင်းနှင့် အသစ်အကြား အပေးအယူမျှဖို့ရာ စနစ်သစ်တစ်ရပ် ပေါ်ထွန်းလာရေးအတွက် အားလုံးသော ကိစ္စရပ်များတွင် ရင်ကြားစေ့နိုင်ရေးက စိတ်ရှည်၍ လိမ္မာပါးနပ်ရမည့် အချိန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် NLD ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးဝင်းထိန်က “အာဏာ လွှဲပြောင်းရေးက ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း အပြည့်အ၀ ဖြစ်လာမယ်လို့ မထင်ဘူး”ဟု သတိပေးစကား ဆိုသည်။

နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်ရွေးကောက်ပွဲတွင် လွှတ်တော်နေရာ ၃၆၄ နေရာဖြင့် အောင်ပွဲခံလိုက်သည့် NLD အတွက် ဂုဏ်ဖော်စရာ စကားလုံးရှားခဲ့သည့် မြန်မာ့တော်လှန်ရေးက အနောက်အာရှ နိုင်ငံများ အာရုံထားသည့် မည်သည့်ပြောင်းလဲမှုနှင့်မှ မတူခြားနားခဲ့သည်။ တူနီးရှားမှာကဲ့သို့ အာဏာပိုင်များ၏ ခေါင်းမာမှုကို နိုင်ငံခြားမှ စွက်ဖက် ဝင်ပါရခြင်းဖြင့် ပေါ်ပေါက်လာသည့် အာရပ်နွေဦးလိုမျိုးလည်း မဟုတ်ခဲ့ပေ။ ဆီးရီးယားနှင့် အီရတ်တို့က ကာ့ဒ်၊ ရှီးယိုက်နှင့် ဆွန်နီလူမျိုးစုတို့၏ စစ်ရေးအောင်ပွဲခံ လှုပ်ရှားမှုများအရ ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်တည်လာခြင်းလည်း မဟုတ်ပေ။ အလုံးစုံအားဖြင့် မြန်မာ့အတွေ့အကြုံက အီရတ်လို အိုင်အက်စ်တို့၏ အစွန်းရောက် အကြမ်းဖက်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းမျိုး မရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ၏ တင်းကျပ်ဘောင်အတွင်းက နိုင်ငံရေးတော်လှန်မှု စစ်စစ် ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ တက်ကြွသည့် နိုင်ငံရေးဦးမော့မှုနှင့် NLD ၏ အောင်ပွဲက ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှစကာ သမ္မတဦးသိန်းစိန်၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ မရှိခဲ့ပါက ထွက်ပေါ်လာမည် မဟုတ်ဟုလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အသိအမှတ်ပြုသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ နောက်ဆုံးရလဒ် မထုတ်ပြန်မီ NLD ကို ဂုဏ်ပြုရာ၌ သမ္မတ၏ ပြောရေး ဆိုခွင့်ရှိသူက “ကျွန်တော်တို့ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း အာဏာလွှဲပြောင်း ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။”ဟု ဆိုလာသည်။ ၁၉၉၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို မျက်ကွယ်ပြုခဲ့သည့် သွေးထွက်သံယို နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်များတွင် NLD ပါတီဝင်များ ဖမ်းဆီးထောင်ချခံရခြင်း၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နေအိမ်အကျဉ်းချ ခံရခြင်းကဲ့သို့ အာဏာပိုင်တို့၏ ထင်ရာစိုင်း လုပ်ရပ်မျိုးက ကွယ်ပျောက်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ယခုကဲ့သို့ အပြောင်းအလဲကို လက်ခံလိုက်ခြင်းက ကိုင်ရို သို့မဟုတ် ဒမတ်စကပ်တွင် စဉ်စားလို့ပင် ရနိုင်မည်ဟု မထင်စရာပါ။

အီဂျစ် သို့ ဆီးရီးယားက အောင်ပွဲခံ အတိုက်အခံ ခေါင်းဆောင်များကဲ့သို့ မဟုတ်ဘဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ရှိဆဲအာဏာပိုင်များကို ရန်ပြေငြိမ်းရေး သဘောထားဖြင့် ဂရုတစိုက် ပြုမှုခဲ့သည်။ ရလဒ်များ ထွက်လာပြီးနောက် ပါတီဝင်များကို ပထမဆုံး မိန့်ခွန်းပြောရာတွင် နေရာ ၄၀ သာ အနိုင်ရခဲ့သည့် ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီကို စိတ်ဆိုး ဒေါသထွက်စေမည့် အပြုအမူများ မလုပ်ရန် သတိပေးခဲ့သည်။

“အနိုင်မရသွားတဲ့ အမတ်တွေအပေါ် စိတ်ဆိုးစရာဖြစ်အောင် ဆွပေးခြင်းမျိုး မလုပ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်”ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောသည်။ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီ အလဲလဲအကွဲကွဲ ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံရေးနှင့် အခြား အထူးအခွင့်အရေးများသည် စစ်တပ်လက်ဝယ်မှာပဲ ရှိသေးပြီး လွှတ်တော် အသီးသီးတွင်လည်း ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ရယူထားဆဲဖြစ်သည်ကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် အထူးဂရုပြုလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အာဏာရှိသည့် ဝန်ကြီးဌာန သုံးခုက တပ်မတော် အကြီးအကဲ၏ လက်အောက်တွင် ရှိနေသည်။

အသက် ၇၀ ရှိနေပြီဖြစ်သည့် နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် နေအိမ် အကျယ်ချုပ်က လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်မှာ ငါးနှစ်ခန့်သာလျှင် ရှိသေးသည်။ သို့သော်လည်း ကိုလိုနီ မြို့တော်ဟောင်း ရန်ကုန်တွင် NLD အောင်ပွဲခံကြသည့် ထောက်ခံသူများ အတွက် တာဝန်ကျေရတော့မည်ဖြစ်သည်။ အောင်ပွဲက လမ်းဆုံးမဟုတ်ဘဲ ယခုမှ လမ်းအစသာလျှင်ဖြစ်ပါသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အုပ်ချုပ် တာဝန်ယူ ရဖွယ်ရာရှိသည့် ၁၉၆၀ ခုနှစ်များမှစကာ တပ်မတော်အစိုးရဟု ကင်ပွန်းတပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် စစ်အစိုးရ အာဏာရယူထားခြင်း ခံခဲ့ရသော ပြည်သူ ၅၁ သန်းနေထိုင်ရာ ဆိုးရွားသည့် ပဋိပက္ခများနှင့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် အသက် ၇၀ ကျော်တန်း အမျိုးသမီးများ တည်ငြိမ်သော နိုင်ငံရေးတွင် အဓိကပါဝင် လုပ်ဆောင်ရခြင်းမျိုး ရှိမထားပါ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ နိုင်ငံရေးလောကအတွင်း ကံအားလျော်စွာ ဝင်ပါခဲ့ချိန်ကစပြီး အတိဒုက္ခမျိုးစုံ ကြုံတွေ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ အိန္ဒိယသံအမတ်ကြီးဟောင်း ဖြစ်သူ မိခင်၏ နောက်ဆုံးအချိန်တွင် ရောက်လာခဲ့သည့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်မှာ တော်လှန်ရေးနှင့် ကြုံကြိုက်ပြီး လူထု တောင်းဆိုခြင်းခံခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာမိလျှင် ပြန်လည် ဝင်ခွင့်ရမည် မဟုတ်ကြောင်း သိရှိထားခြင်းကြောင့် ဘူတန်ဘုရင် Jigme Singye Wangchuck ကို စာသင်ပေးရသော အများ လေးစားခံရသည့် အရှေ့တိုင်း ဘာသာဗေဒ ပညာရှင် လင်ခင်ပွန်းဖြစ်သူ မိုက်ကယ် အဲရစ် သေအံ့ဆဲအချိန်တွင်ပင် သွားရောက် မတွေ့ဆုံခဲ့ပေ။

မသေချာမှုများ၊ ဒုက္ခမျာ၏းနောက်တွင်လည်း အလွန်ကျပ်တည်းသည့် အနေအထားတွင် ရောက်နေရပြန်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံ အတားအဆီးအရ နိုင်ငံခြားသားနှင့် လက်ထပ်ထားပြီး သားနှစ်ဦး ပြည်ပနိုင်ငံသား ဖြစ်နေသည့်အတွက် သူ့ကို ရည်ရွယ်ရေးဆွဲထားခြင်း ဖြစ်နိုင်သည့် ပုဒ်မကြောင့် သမ္မတဖြစ်ခွင့် မရနိုင်ဘဲရှိသည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထိုစိန်ခေါ်မှုအတွက် သမ္မတအထက်တွင် ရှိနေမည်ဟု ပြောဆိုကာ ရင်ဆိုင်ထားသည်။ ရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် သမ္မတသစ်သည် အာဏာအခွင့်ပိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ သူကသာ သမ္မတအထက်က ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားသည်။ ဘီဘီစီနှင့် အင်တာဗျူးရာတွင် တရားဝင်သည်ဖြစ်စေ တရားမဝင်သည်ဖြစ်စေ လက်တွေ့ လုပ်ကိုင်ရသည့် သမ္မတတစ်ဦး (de facto president) ဖြစ်လာမည်ဟု ပြောခဲ့သည်။ “အခြားနာမည်နဲ့ နှင်းဆီတစ်ပွင့်ပါ”ဟု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဖြည့်စွက် ရှင်းလင်းသည်။ သူရွေးချယ်သည့် သမ္မတက မည်သူဖြစ်မလဲဆိုတာကိုလည်း အားလုံးက နားစွင့်နေလျက်ရှိသည်။

“မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် အရေးကြီးတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေရဖို့ နည်းလမ်းများစွာ ရှိနေပါတယ်။”ဟု အိမ်ဖြူတော်လက်ထောက် အမျိုးသားလုံခြုံရေး အကြံပေး Ben Rhodes ကပြောသည်။ “ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် ကျွန်တော်တို့က အလွန်အရေးစိုက် ထားတယ်။ ဒါက ဗမာ့ဒီမိုကရေစီ အကူးအပြောင်းအတွက် အလွန်အရေးကြီးတဲ့ မှတ်တိုင်ပါ။”ဟု သူက တပ်မတော် အစိုးရမတိုင်မီ သုံးနှုန်းသည့် ဗမာဆိုသည့် စကားရပ်ကို တမင်သုံးစွဲကာ ပြောကြားသွားသည်။ အမေရိကန်၏ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထောက်ခံမှုက လူအခွင့်အရေး အားပေးသူအဖြစ် နိုင်ငံတကာ ပုံရိပ်ရှိသူတစ်ဦးအဖြစ် ရှိနေမည် မျှော်လင့်လျက် ထောက်ခံခြင်းဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲတွင် မွတ်စလင် ကိုယ်စားလှယ် ထည့်သွင်းခြင်းမရှိခြင်းနှင့် ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများ ဖိနှိပ်ခံရခြင်းကို ဆန့်ကျင်၍ ဖိဖိစီးစီး မပြောခြင်းတို့အတွက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် ဝေဖန်မှုများလည်း ရှိထားသည်။

အမေရိကန်၏ ထင်မြင်ချက်ကို မသိကျိုးကျွန် ပြုထားလို့လည်း ရနိုင်မည် မဟုတ်ပါ။ အမေရိကန်က မြန်မာနိုင်ငံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်ကိုင်စဉ်အတွင်း ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုများကို ဖြေလျှော့ပေးလာခဲ့သည်။ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုငွေကြေးများ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စီးဝင်စေခြင်းဖြင့် တရုတ်အပေါ် မှီခိုနေရခြင်းကို လျှော့နည်းအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ မြန်မာနှင့် အနီးကပ်ဆုံး ဆက်ဆံမှုက ရှိနေဆဲပဲဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် အိန္ဒိယနှင့် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများ အာဆီယံအဖွဲ့တို့ ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ခြင်း ပြောဆိုရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများမှ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရန် စီးပွားရေးထောက်ပံ့မှုများ လုပ်ဆောင်မည်ဟု ပြောဆိုထားဖူးသည်။

အာဆီယံ ဥပဒေပြုအမတ်များ တရားရုံးရှေ့နေအဖွဲ့ ဖြစ်သည့် The ASEAN Parliamentarians for Human Rights က မြန်မာစစ်တပ်က လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ကျုးလွန်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း တိုင်တန်းထားသည်။ အထူးအားဖြင့် တိုင်းရင်းသား လူနည်းစုဒေသများနှင့် အမျိုးသမီးများအပေါ် လိင်အကြမ်းဖက်မှုများ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုပြင် ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများ တည်ရှိခြင်းကို ခြိမ်းခြောက်သည့် ခွဲခြား ဆက်ဆံသည့် မူဝါဒများလည်း ရှိနေကြောင်း ဆိုသည်။ “ကျွန်တော်တို့က မညီမျှတဲ့ အမုန်းတရား ပွားစေတဲ့ မူဝါဒများအတွက် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ရှိနေဆဲပါ။”ဟု ယင်းအဖွဲ့က ပြောသည်။

ထိုသို့သော ပြဿနာများကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် အာဏာလက်ဝယ် မသက်နှင်းသေးမီ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမည်ဟု မျှော်လင့်ရခြင်းက သဘာဝကျသည့် ကိစ္စမဟုတ်ပါ။ လက်ရှိ ကြုံတွေ့ရသည့် အခင်းအကျင်းများအပေါ်မှာ အာရုံစိုက် နေရမှာပဲဖြစ်သည်။ အာဏာညင်သာစွာ လက်လွှဲပေးမည်ဟု သမ္မတဦးသိန်းစိန်၏ ပေးထားသော ကတိစကားအပေါ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ အရဆုပ်ကိုင် ထားမည်သာဖြစ်ပါသည်။

(အိန္ဒိယနိုင်ငံအခြေစိုက် http://www.freepressjournal.in/ အင်တနက်စာမျက်နှာပါ ဆောင်းပါးရှင် FPJ Bureau ရေးသားသည့် Myanmar heading for smooth transition? ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆို ဖေါ်ပြါသည်။)