အောက်တိုဘာ ၄

ကမ္ဘာ့ဒုတိယလူဦးရေအများဆုံး အိန္ဒိယနိုင်ငံအနှံ့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ဘေး ဒဏ်ကို ခါးစည်းခံနေရတာကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေဟာဆိုရင် စနေနေ့မှာ တစ်သိန်းကျော်သွားခဲ့ပြီဖြစ်တယ်လို့တရားဝင်အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

သေဆုံးသူ စုစုပေါင်းဦးရေဟာ လက်ရှိမှာ ၁၀၀၈၄၂ ဦး ရှိကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန စာရင်းဇယားတွေက ပြသပြီး အမေရိကန်နဲ့ ဘရာဇီးပြီးရင် အိန္ဒိယဟာ ကမ္ဘာမှာ တတိယမြောက် သေဆုံးနှုန်း အများဆုံးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ ဦးရေကလည်း ၆ ဒသမ ၄၇ သန်း စံချိန်တင်များပြားနေပြီး လာမယ့်သီတင်းပတ်တွေမှာပဲ ကူးစက်နှုန်း အများဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် အမေရိကန်က ကူးစက်မှုနှုန်းကို ကျော်လွန်သွားဖို့ ရှိနေပါတယ်။

သေဆုံးသူဦးရေမှာ အမေရိကန်က အိန္ဒိယထက် နှစ်ဆကျော် များပေမယ့် လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၃ ဘီလီယံရှိတဲ့ အိန္ဒိယဟာ အမေရိကန် လူဦးရေထက် လေးဆနီးပါး ပိုများတာကြောင့် တရားဝင်ထုတ်ပြန်တဲ့ သေဆုံးနှုန်းအပေါ် သံသယတွေ ရှိနေပါတယ်။

“အိန္ဒိယက သေဆုံးနှုန်း အမှန်ကို ကျွန်တော်တို့ မသိနိုငဘူး။”လို့ ရောဂါပိုးမွှားပညာရှင် တီဂျက်ကော့ဂျွန်က အေအက်ဖ်ပီကို ပြောပါတယ်။

“အိန္ဒိယမှာ ရောဂါဖြစ်စဉ်နဲ့ သေဆုံးမှု အားလုံးကို မှတ်တမ်းတင်ထားရှိတဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး စောင့်ကြည့်စနစ် မရှိဘူး။”လို့ သူက ပြောပါတယ်။

နိုင်ငံတွင်းမှာ တစ်နေ့ လူတစ်သန်းနီးပါးကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စစ်ဆေးစမ်းသပ်ပေးနေတာ ဖြစ်ပေမယ့် လူဦးရေနှုန်းထားအရဆိုရင်တော့ စမ်းသပ်ပေးနေတဲ့ နှုန်းထားဟာ အခြားနိုင်ငံတော်တော်များများထက် အတော်လေး လျော့နည်းတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဥပမာအနေနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံဟာ အိန္ဒိယထက် ငါးဆကျော် ပိုပြီး စစ်ဆေးစမ်းသပ်နိုင်တာဖြစ်တယ်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စောင့်ကြည့်တဲ့ Worldmeter ဝက်ဘ်ဆိုက်က ဖော်ပြပါတယ်။

လူတွေကြားမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းကို တိုင်းတာတဲ့ သုတေသနတွေအရ အိန္ဒိယရဲ့ အမှန်တကယ် ဖြစ်ပွားနှုန်းဟာ တရားဝင်နှုန်းထားထက် ပိုပြီး ဆိုးဝါးနေလိမ့်မယ်လို့ ကောက်ချက်ချတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူဦးရေဟာ တရားဝင်နှုန်းထားထက် ဆယ်ဆများပြီး လူ သန်း ၆၀ ကျော် ကူးစက်ခံထားရနိုင်တယ်လို့ နိုင်ငံရဲ့ ဦးဆောင် ကပ်ဘေးအေဂျင်စီက ခန့်မှန်းချက် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု မြင့်တက်နေတဲ့ကြားက ဝန်ကြီးချုပ် နာရန္ဒြာမိုဒီ အစိုးရဟာ အာရှရဲ့ တတိယစီးပွားရေးအကြီးဆုံး အိန္ဒိယကို ကုန်သွယ်စီးပွားရေးတွေ ဖွင့်လှစ်ဖို့အတွက် ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။

မတ်လအတွင်းက ချခဲ့တဲ့ တင်းကြပ်တဲ့ လော့ဒေါင်းကလည်း ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို မရပ်တန့်နိုင်ရုံမက ရုတ်ချည်းဆိုသလိုပဲ လူသန်းပေါင်းများစွာ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားခဲ့ရပါတယ်။  

ကပ်ဘေးမတိုင်ခင်ကတောင် ရုန်းကန်နေရတဲ့ အိန္ဒိယစီးပွားရေးဟာ နောက်ဆုံး သုံးလပတ်မှာ ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျုံးသွားတာကြောင့် စီးပွားရေးနိုင်ငံကြီးတွေမှာ အကျဆင်းဆုံး တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံတကာ လေကြောင်းလိုင်းအချို့ကို ပိတ်ထားဆဲဖြစ်ပေမယ့် အကန့်အသတ်နဲ့ ဖွင့်ပေးထားတဲ့ လေကြောင်းပျံသန်းမှုအများစုဟာလည်း ပြည်ပရောက်နိုင်ငံသားတွေ နိုင်ငံရင်း ပြန်ဖို့အတွက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ရထားတွေ၊ မြေအောက်ရထားတွေ၊ ပြည်တွင်းလေယာဉ်ပျံသန်းမှုတွေ၊ ဈေးနဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေကို ကန့်သတ်ချက်အချို့နဲ့အတူ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခိုင်း၊ ပြန်လည်ပြေးဆွဲခိုင်းထားတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ရုပ်ရှင်ရုံတွေ၊ ရေကူးကန်တွေနဲ့အတူ စာသင်ကျောင်းအားလုံးကို စိတ်ချရတဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး လက်ရှိမှာ ပြန်ဖွင့်နိုင်ပြီလို့ အစိုးရက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ပြောပါတယ်။

လူဦးရေး သန်း ၂၀၀ ရှိတဲ့ ဥတာပရာဒက်ရှ်ပြည်နယ်မှာ အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်ကစပြီး ဘာသာရေးပွဲတွေကို ခွင့်ပြုထားပြီးဖြစ်တာကြောင့် လာမယ့် ပွဲတော်ရာသီမှာ လူစုရုံးမှုကြီးတွေ ဖြစ်လာဖို့ ရှိနေပါတယ်။

ကပ်ဘေးဖြစ်ချိန်ကစပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးက အကြီးဆုံးတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်မယ့် လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲတွေအတွက် ဘီဟာပြည်နယ်ဟာ ပြည်သူ သန်း ၇၀ ကို မဲပေးခွင့် ပေးဖို့လည်း ရှိနေပါတယ်။

ခရီးသွားဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းက အသက် ၅၇ နှစ်ရှိ ဒဲလ်ဒါဆင်းချ်ရာနာက ဒီ လုပ်ငန်းကဏ္ဍဟာ ပျက်စီးနေပြီဖြစ်ပြီး ကျန်းမာရေး ဘေးအန္တရာယ်များတဲ့ ကြားမှာပဲ ရွေးချယ်ဖို့ မရှိတဲ့ ဘဝမို့ လုပ်ငန်းကို ပြန်ဖွင့်ဖို့ပဲ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ဗိုင်းရပ်စ်က အဆိုးဆုံး ဖြစ်နေပြီ။ ဒါပေမယ့် ငွေအား တတ်နိုင်တဲ့ ပြိုင်ဖက်တွေကြောင့် ဆုံးရှုံးရမှာကို ကျွန်တော်တို့ စိုးရိမ်တယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အရဲစွန့်ပြီး လုပ်ငန်းပြန်စရမှာပဲ ဖြစ်တယ်။”လို့ သူက ပြောပါတယ်။

လော့ဒေါင်းကာလမှာ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားရတဲ့ နယူးဒေလီမြို့ပြင်ဖက်မှာ နေထိုင်သူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးကတော့ ကပ်ဘေးဟာ အိန္ဒိယရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုကြီးဖြစ်နေပြီလို့ ယူဆပြောဆိုပါတယ်။

“စိတ်ဓာတ်ကျတာ၊ စိုးရိမ်ပူပန်တာနဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုများတာတွေဟာ ကျွန်မ နေ့စဉ်ဘဝရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်လာနေပြီ။”လို့ အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ် ဟမ်နာနီက ပြောခဲ့ပါတယ်။

ဒေလီမြို့ခံ ဟာရှက်ဘာဂိုင်းက “ကျွန်တော် နှာခေါင်းစည်းနဲ့ လက်ဆေးရည်ကို အမြဲတမ်း ဆောင်ထားတယ်။ ဒါဟာ အနည်းဆုံးတော့ ကျွန်တော့်ကို ဘေးကင်းစေပါလိမ့်မယ်။ အိန္ဒိယအနေနဲ့ နိုးထဖို့ လိုအပ်နေချိန်မှာ ခုလို ကူးစက်သူက ၆ ဒသမ ၄ သန်းကျော်နဲ့ သေဆုံးသူ တစ်သိန်းကျော်လာတာကတော့ ထိတ်လန့်ခြောက်ခြားစရာပါ။”ဆိုပြီး ပြောပါတယ်။

“သေဆုံးသူ တစ်သိန်းကျော်ဆိုတဲ့ သတင်းဟာ အတော်လေးကို ဆိုးလွန်းပါတယ်။ အစိုးရကတော့ အကောင်းဆုံး ဖြစ်ဖို့ လုပ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်တားဆီးတာတွေ လုပ်မှ ဖြစ်မယ်။”လို့ ဒေလီမြို့ခံ ရာဟူးလ်ဒက်က ဆိုပါတယ်။

“လူတော်တော်များများဟာ နှာခေါင်းစည်းလည်း မတပ်၊ လူခွာနေတာကိုလည်း မလိုက်နာပဲ အေးအေးဆေးဆေးပဲ နေနေကြတာကို ကျွန်တော်တို့ တွေ့မြင်နေရတယ်။”လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဆိုနာလီကာဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးက “အခုဟာက ခြောက်လအတွင်းမှာ ကျွန်မ ပထမဆုံး အပြင်ထွက်တာပဲ။ ဒီလို အပြင်ထွက်မိမှ  စိတ်မသက်မသာ ဖြစ်ရတယ်။ လူတွေက ကိုဗစ်လမ်းညွှန်ချက်တွေကို မှန်မှန်ကန်ကန် မလိုက်နာကြဘူး။”ဆိုပြီး ပြောပါတယ်။

“အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေဖြစ်တာမို့ ကျွန်မတို့ဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို လျှော့ချနိုင်မယ့် အပန်းလည်း မကြီးတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေကို လိုက်နာကြဖို့ တာဝန်ရှိတယ်။ အစိုးရအပေါ်ပဲ လုံးလုံး အပြစ်မဖို့သင့်ဘူး။”လို့ သူက ပြောခဲ့ပါတယ်။