ဇွန် ၇

ဟောင်ကောင်ဆန္ဒပြသူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ခရစ္စတယ်သည် ကနေဒါနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် တောင်းခံရန် ပြည်ပသို့ ထွက်ပြေးလာခဲ့သည့်အကြောင်းကို ယခုအချိန်အထိ သူမ၏ မိဘများကို အသိမပေးရသေးပေ။ ပေကျင်းအစိုးရက ဟောင်ကောင်ကို ပိုမိုတင်းကျပ်ထိန်းချုပ်လာသည့်အတွက် မိမိဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာခြင်းဆိုသည့် လမ်းကို ရွေးချယ်သည့် ဟောင်ကောင်ပြည်သူများထဲတွင် ခရစ္စတယ်လည်း တစ်ဦးအပါအဝင် ဖြစ်သည်။

အသက် ၂၁ နှစ်ရှိ ကျောင်းသူ ခရစ္စတယ်သည် ဒီမိုကရေစီ လိုလားသော ဟောင်ကောင်ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ရှေ့တန်းနေရာကနေ လများစွာနှင့်ချီ ပါဝင်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ဆန္ဒပြပွဲများသည် ယမန်နှစ် ဇွန်လက ကြီးမားသည့် ချီတက်ပွဲများနှင့်အတူ စတင်ပေါက်ကွဲလာခဲ့ပြီး ယင်းနောက်ပိုင်းလများတွင် ဆန္ဒပြသူများနှင့် အဓိကရုဏ်းနှိမ်နင်းရေးရဲများအကြားက ကြမ်းတမ်းသည့် အကြမ်းဖက်ရင်ဆိုင်တိုက်ပွဲများအဖြစ်သို့ သက်ဆင်းထားခဲ့သည်။

ယင်းနောက် တစ်နှစ်အကြာတွင် သူမသည် ကမ္ဘာကြီး၏ အခြားတစ်ဘက်ခြမ်း၌ ဒုက္ခသည်အဖြစ် သူမကို နေထိုင်ခွင့်ပြုမည်လားဆိုသည်ကို သိရရန် စောင့်ဆိုင်းနေလျက် ရှိသည်။

“ကျွန်မ သူငယ်ချင်းတွေ၊ မိဘတွေကတော့ ခုလက်ရှိ ကျွန်မရဲ့ အခြေအနေမှန်ကို မသိကြသေးပါဘူး၊ သူတို့အားလုံးကတော့ ကျွန်မ နိုင်ငံခြားမှာ ကျောင်းသွားတက်နေတယ်လို့ပဲ ထင်နေကြတာပါ” ဟု ခရစ္စတယ်က အေအက်ဖ်ပီကို ပြောသည်။

ယခု ဆောင်းပါးအတွက် အင်တာဗျူးဖြေဆိုသူ အခြားသူများကဲ့သို့ပင် ခရစ္စတယ်ကလည်း သူမ၏ နာမည်အပြည့်အစုံနှင့် သူမရောက်နေသည့် နေရာကို ဖုံးကွယ်ပေးထားရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် နိုင်ငံတကာခရီးသွားလာမှု အများစု ရပ်ဆိုင်းမသွားခင်မှာ ဟောင်ကောင်ဆန္ဒပြပွဲများ၌ ပါဝင်ခဲ့သူ အယောက် ၅၀ ထက်မနည်း နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် လျှောက်ခဲ့ကြသည်ဟု ကနေဒါ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက ပြောသည်။

အခြား ဟောင်ကောင်သူ၊ ဟောင်ကောင်သား ရာနှင့်ချီတို့ကမူ ဒီမိုကရက်တစ် ထိုင်ဝမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့အခြေချခဲ့ကြသည်။ ဟောင်ကောင် သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ်က သူမတို့အစိုးရအနေဖြင့် လွတ်လပ်ခွင့်များ ကျဆင်းလာနေသည့် အမိမြေကနေ ထွက်ပြေးရန် ကြိုးပမ်းသည့် ဟောင်ကောင်သူ၊ ဟောင်ကောင်သားများကို နေရာချထားပေးရန် ကြိုးပမ်းသွားမည်ဟု အာမခံပေးထားသည်။

ယမန်နှစ် ဆန္ဒပြပွဲများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဟောင်ကောင်တွင် အမျိုးသားလုံခြုံရေး ဥပဒေတစ်ရပ် ပြဋ္ဌာန်းရန် ပေကျင်းအစိုးရက အစီအစဉ်များ ချပြကြေညာခဲ့ပြီးနောက် အထက်ပါ ဟောင်ကောင်ဒေသခံများ ပြည်ပသို့ ထွက်ခွာခိုလှုံခြင်းသည် အစုလိုက်အပြုံလိုက် အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားနိုင်ရန်လည်း ရှိနေသည်။

“အကြမ်းဖက်မှု” နှင့် “သီးခြားခွဲထွက်ရေး” တို့ကို ကိုင်တွယ်ရန်အလို့ငှာ ဗဟိုအစိုးရ သြဇာအာဏာ ယုတ်လျော့ရန် ကြိုးပမ်းမှုကို တားမြစ်မည့် ဥပဒေတစ်ရပ် လိုအပ်သည်ဟု ပေကျင်းအစိုးရက ပြောသည်။

၁၉၉၇ ခုနှစ် ဗြိတိန်မှ တရုတ်သို့ လွှဲပြောင်းပေးမှုနောက်ပိုင်း နှစ် ၅၀ အတွက် လွတ်လပ်ခွင့်များနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်တို့အတွက် အာမခံချက်ရရှိထားသည်ဟု ယူဆရသော စီးပွားရေးအချက်အချာနေရာတစ်ခုကို ပြည်ပကြီး ပုံစံ နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုများ ဖြစ်လာမည့်အပေါ် အတိုက်အခံကန့်ကွက်သူများက စိုးရိမ်နေကြသည်။

အစမ်းသပ်ခံရမည့် ကိစ္စများ

လက်ရှိအခြေအနေကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံသား (ပြည်ပ) ပတ်စ်ပို့အတွက် လျှောက်ထားခွင့်ရှိသော ဟောင်ကောင်ဒေသခံ ၂ ဒသမ ၉ သန်းအတွက် ဗြိတိန်နိုင်ငံသား ဖြစ်ခွင့်ရနိုင်မည့် လမ်းကြောင်းတစ်ခုအပါအဝင် နေထိုင်ခွင့် အခွင့်အရေးများ ကမ်းလှမ်းပေးမည်ဟု ဗြိတိန်က ပြောသည်။

အဆိုပါ အခွင့်အရေး စာရွက်စာတမ်းများက ဗြိတိန် ကိုလိုနီဟောင်းကို ၁၉၉၇ ခုနှစ် လွှဲပြောင်းမှု မတိုင်မီ မွေးဖွားထားခဲ့သူများသာ ရရှိနိုင်ရန် ရှိနေသည်။ ယင်းအတွက်ကြောင့် ပိုမို အသက်ငယ်ရွယ်သော ဟောင်ကောင်ဒေသခံများ (ယမန်နှစ် ဆန္ဒပြပွဲများ၏ ရှေ့ဖျားတပ်သားများ) အနေဖြင့် ယင်း စာရွက်စာတမ်းများအစား နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် ရရေးကိုသာ အရဲစွန့် ကြိုးပမ်းရရန် ရှိနေသည်။

အလားတူ ပြီးခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ဟောင်ကောင်မြို့သည် ပြည်တွင်းနေသူများ ပြည်ပကို ထွက်ပြေးခြင်းထက် ပြည်ပက လူများကသာ ယင်းမြို့သို့ ထွက်ပြေးလာရသည့် နေရာတစ်ခုဖြစ်နေခဲ့သည့်အတွက် ယခုလိုမျိုး ဟောင်ကောင်မှ နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် တောင်းဆိုသူတစ်ဦး၏ သဘောထားအယူအဆသည် အတိုင်းအတာတစ်ခုအားဖြင့် အစမ်းသပ်ခံရမည့် သဘောဖြစ်နေသည်။

သို့သော် ထုံးတမ်းတစ်ခုကလည်း ရှိနေခဲ့သည်။

၂၀၁၆ အကြမ်းဖက်ဆန္ဒပြပွဲတစ်ခုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့မှုအတွက် သက်ဆိုင်ရာက အလိုရှိနေသော ဟောင်ကောင် လွတ်လပ်ရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူနှစ်ဦးကို ဂျာမနီက ခိုလှုံခွင့်ပေးခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ယင်းသည် ဟောင်ကောင်အစိုးရ ဆန့်ကျင်သူများ နှိပ်စက်ခံရမည်ကို ကြောက်၍ ထွက်ပြေးလာရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း အနောက်အုပ်စု အစိုးရတစ်ရပ်က ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သလို ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကလည်း ပေကျင်းအစိုးရ၏ အမျက်ဒေါသကို နိုးဆွသလို ဖြစ်ခဲ့ရသည်။

၁၉၈၉ ထျန်အန်မင် ဖြိုခွင်းမှုနောက်ပိုင်း ပေကျင်းအစိုးရလက်ကနေ လွတ်အောင် ထွက်ပြေးလာကြသူများကို အကူအညီပေးနေသည့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူကွန်ရက်တစ်ခု၏ ကူညီမှုနှင့်အတူ ကနေဒါသည် လူကြိုက်အများဆုံး ခရီးပန်းတိုင်နေရာတစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

“ကနေဒါနိုင်ငံဟာ ဒုက္ခသည်တွေကို အမြဲ ကြိုဆိုပေးတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံပါ” ဟု နယူးဟောင်ကောင်ယဉ်ကျေးမှုကလပ်၏ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် မာတင်က ပြောသည်။ ယင်းအဖွဲ့သည် လက်ရှိအချိန်တွင်လည်း လျှောက်လွှာလျှောက်ထားသူ ၂၉ ဦးကို ကူညီပေးနေလျက် ရှိသည်။

“ ကနေဒါမှာ နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့် ရဖို့ တောင်းခံသူ ဟောင်ကောင်သူ၊ဟောင်ကောင်သားအရေအတွက် ပိုတိုးလာမယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဟောင်ကောင်အခြေအနေဟာ ခုဆို ဗရမ်းပတာ အခြေအနေထဲ ကျရောက်နေပြီဖြစ်လို့ပေါ့” ဟု မာတင်က ပြောသည်။

နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်တွေကို လက်ရှိ အခြေအနေ အချိန်အခါ အကြောင်းအချက်တွေအပေါ် မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်ပေးသွားလိမ့်မည်ဟု ဝါရင့် ကနေဒါ လူဝင်မှု ရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်သည့် ရစ်ချတ် ကာလန်းက ပြောသည်။

“ ပေကျင်းအာဏာပိုင်တွေ ဒါမှမဟုတ် ဟောင်ကောင်ပြည်တွင်းက ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ အလွန်အကျွံ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုက ကနေဒါမှာ အစစ်အမှန် ဒုက္ခသည်အဖြစ် ခိုလှုံခွင့် တောင်းခံမှု ကိစ္စကို ပို ပေါ်လွင်အားကောင်းသွားစေပါလိမ့်မယ်” ဟု ၎င်းက အေအက်ဖ်ပီကို ပြောသည်။

လုံခြုံရေးဥပဒေသစ်အတွက် အစီအစဉ်များက ထိုကဲ့သို့ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုနှင့် ညီမျှကောင်း ညီမျှနေနိုင်သလား ဆိုပြီး မေးမြန်းရာတွင် ၎င်းက “ဒါတွေအားလုံးကတော့ ဥပဒေသစ်ရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေနဲ့ ဒါကို ဘယ်လို အကောင်အထည်ဖော်မလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာပဲ မူတည်နေပါလိမ့်မယ်” ဟု ပြောခဲ့သည်။

အထီးကျန်ဆန်သော ဆောင်းရာသီအချိန်ကာလများ

ကနေဒါတွင် နိုင်ငံရေး ခိုလှုံခွင့် တောင်းခံသည့် ကိစ္စရပ်များကို အစိုးရက မဆုံးဖြတ်ဘဲ လွတ်လပ်သည့် ခုံအဖွဲ့တစ်ခုက ဆုံးဖြတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။

တရုတ်နည်းပညာ ထိပ်သီး Huawei ၏ အဆင့်မြင့်အမှုဆောင်အရာရှိကြီးတစ်ဦးဖြစ်သည့် Meng Wanzhou ကို အမေရိကန်အစိုးရ၏ ဖမ်းဝရမ်းအတိုင်း ကနေဒါက လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် ပေကျင်းနှင့်အကြား ဆက်ဆံရေး အေးခဲထားပြီးဖြစ်ရာ ယခု ဒုက္ခသည်ခိုလှုံခွင့် တောင်းခံမှုများက အဆိုပါ အေးခဲဆက်ဆံရေးကို ထပ်မံ ဆိုးရွားသွားစေနိုင်ရန်လည်း ရှိနေသည်။

အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းများကြောင့် ပေကျင်းအစိုးရအတွက် တုံ့ပြန်ရန် ပိုမိုခက်ခဲရနိုင်သည်ဟုလည်း မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာ လေ့လာမှု စင်တာမှ တရုတ်ရေးရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် ဘွန်နီ ဂလေစာက ပြောသည်။

“တကယ်လို့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတည်းက သူ့ဘာသာ လုပ်ဆောင်တယ်ဆိုရင်တော့ ပေကျင်းအစိုးရဘက်က တခြားနိုင်ငံတွေ ဒါမျိုး အလားတူ လိုက်မလုပ်အောင် တားဖို့ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်တာတွေ ကြိုးစားလာတာမျိုးက ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်၊ မျောက်ကြောက်အောင် ကြက်လည်လှီးပြခြင်း ဆိုတာလိုမျိုးပေါ့” ဟု သူမက နာမည်ကျော် တရုတ် ဥပမာသုံးစကားတစ်ခုကို ယူပြီး ပြောခဲ့သည်။

ပြည်ပသို့ ထွက်ပြေးလာကြသူများအနေဖြင့်လည်း ကိုယ်နှင့် မရင်းနှီးသေးသည့် နယ်မြေတစ်ခုတွင် မသေချာမရေရာသည့် အနာဂတ်တစ်ခုနှင့် ရင်ဆိုင်ကြရသည်။

အသက် ၃၀ နှစ်ထဲ ဝင်နေပြီဖြစ်သည့် ဂရက်ဖစ် ဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်သော အာဂေါ်သည် ထောင်ဒဏ် ဆယ်နှစ်အထိ ကျခံရနိုင်သည့် ဆူပူအုံကြွမှုတွင် ပါဝင်မှု ဖြင့် စွဲချက်တင်ခံရပြီးနောက် ကနေဒါသို့ ရောက်လာခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

“ဟောင်ကောင်သူ ဟောင်ကောင်သားတွေဟာ သူတို့တွေရဲ့ စွမ်းရည်တွေကို အပြည့်အ၀ အသုံးချဖို့ငှာ မစွမ်းသာဘဲ ဖြစ်နေခဲ့ရပါတယ်၊ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ အကြွင်းမဲ့ အာဏာရှင်စနစ် ကျင့်သုံးတဲ့ တရုတ်နဲ့အတူတကွ အတင်းအကျပ် ပေါင်းစပ်ခံနေရတဲ့အတွက်ကြောင့်ပါ” ဟု ၎င်းက အေအက်ဖ်ပီကို ပြောသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ယခုအခါတွင် ပေကျင်းအတွက် အနီရောင်မျဉ်း ဖြစ်သည့် လွတ်လပ်ရေးကိုပဲ ထောက်ခံသည်ဟု အာဂေါ်က ပြောသည်။

နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် ပညာသင်ယူနေသူ တစ်ဦးအတွက် ဘာသာစကားသည် ပြဿနာတစ်ခု မဟုတ်ပေ။

သို့သော် ၎င်းသည် ကနေဒါ ဆောင်းရာသီနှင့် အသားတကျဖြစ်ရန် ရုန်းကန်နေရသည်။ “ကျွန်တော့် အရေပြားတွေ နာပြီး ကျန်နေရစ်ခဲ့တဲ့ အပူချိန်မျိုး ဟောင်ကောင်မှာ ဘယ်တုန်းကမှ မကြုံခဲ့ဖူးပါဘူး” ဟု ၎င်းကပြောသည်။

“လွတ်လပ်ခွင့်ကသာ အရေးအကြီးဆုံး ဖြစ်တယ်”

ထိုင်ဝမ်သည် ဟောင်ကောင်နှင့် နီးကပ်မှု ရှိသည့် အလားအလာရှိ ခိုလှုံရာ နေရာတစ်ခုအဖြစ် ကမ်းလှမ်းပေးနိုင်သည်။ သို့သော် ယင်းကျွန်းတွင် ခိုလှုံခွင့် မယူမီ စဉ်းစားရန် လိုအပ်သည့် အချက်တချို့လည်း ရှိနေသည်။

ထိုင်ဝမ် ကျွန်းတွင် ဒုက္ခသည် ဥပဒေတစ်ခု ရှိမနေသည့်အတွက် ဟောင်ကောင်သူ ဟောင်ကောင်သားအများစုအနေဖြင့် စီးပွားရေးနှင့် ကျောင်းသား ဗီဇာများ တောင်းခံရမည်ဖြစ်သည်။

ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရနေသော ထိုင်ဝမ်ကျွန်းကိုလည်း ပေကျင်းအစိုးရက ယင်း၏ နယ်မြေတစ်ခုဟု ရှုမြင်ထားပြီး တစ်နေ့နေ့တွင် သိမ်းယူမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ လိုအပ်ပါက အင်အားသုံး သိမ်းယူမည်ဟု ကြုံးဝါးထားသည်။

ဟောင်ကောင်မှ ထွက်ပြေးရန် ဆန္ဒရှိနေသော ဟောင်ကောင်သူ၊ ဟောင်ကောင်သားများကို ကောင်းကောင်း ကူညီနိုင်မည့် နည်းလမ်းများ ရှာဖွေရန် အထူးအဖွဲ့တစ်ခုကို ထိုင်ဝမ် သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ်က ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က ဖွဲ့စည်းခဲ့ရာ ပေကျင်းအစိုးရ ဒေါသူပုန်ထခဲ့ရသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ် ဆန္ဒပြပွဲ ကနဦးအစပိုင်းတွင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အမှုထမ်းတစ်ဦးအဖြစ် အလုပ်လုပ်ခဲ့သည့် အသက် ၃၅ နှစ်ရှိ မှတ်ပုံတင်ထားသော သူနာပြုတစ်ဦးဖြစ်သော ရှောင်ဟွာက ပြီးခဲ့သည့် လအနည်းငယ်အတွင်း ထိုင်ဝမ်တွင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ အပြီးပြောင်းရွှေ့အခြေချရန် စဉ်းစားနေပြီဖြစ်သည်။

“ထိုင်ဝမ်ဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ထင်မြင်ယူဆချက်တွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ ထုတ်ဖော်နိုင်တဲ့ နေရာတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ကျွန်မ ခံစားမိပါတယ်” ဟု သူမက အေအက်ဖ်ပီကို ပြောသည်။

“ဟောင်ကောင်မှာ ရှိတဲ့ ကျွန်မ မိသားစု၊ ကျွန်မ မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းတွေကို ထားပြီး ထွက်လာဖို့ကတော့ တကယ်ပဲ စိတ်မကောင်းလှပါဘူး၊ ဒါပေမယ့်လည်း ကျွန်မအတွက် အရေးအကြီးဆုံးအရာကတော့ လွတ်လပ်ခွင့်ပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသွားခဲ့သည်။