သိထားသင့်တဲ့ ကယ်လိုရီ ဗဟုသုတ တချို့

သိထားသင့်တဲ့ ကယ်လိုရီ ဗဟုသုတ တချို့

ရေးသားသူ Yun Sandi Nan Mon

ဆေးပညာပိုင်းဆိုင်ရာတည်းဖြတ်သူ Dr. Thurein Hlaing Win

ကယ်လိုရီဆိုတာ

ကယ်လိုရီဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ခွန်အားဖြစ်စေတဲ့လောင်စာတွေပါ။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ အမြဲမပြတ်အားပြည့်နေဖို့လိုအပ်နေတာဖြစ်ပြီး လုပ်ဆောင်ချက်တွေဆက်ပြီးလည်ပတ်နိုင်ဖို့ အစားအသောက်တွေကနေရရှိတဲ့ ကယ်လိုရီကို သုံးရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဘာပဲလုပ်လုပ် ကယျလိုရီကြောင့် လှုပ်ရှားဖို့အားရှိနေတာဆိုတာ သိထားသင့်ပါတယ်။

ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်၊ အဆီဓါတ်တွေနဲ့ ပရိုတင်းတွေက ကယ်လိုရီပါဝင်တဲ့ အာဟာရဓါတ်အမျိုးအစားတွေဖြစ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်အတွက် အဓိကခွန်အားအရင်းအမြစ်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်အစားအသောက်ကနေပဲရရ ကိုယ်စားလိုက်တဲ့ကယ်လိုရီတွေက ခွန်အားအဖြစ် သို့မဟုတ် ခန္ဓါကိုယ်ထဲမှာ အဆီအဖြစ်ပြောင်းလဲသွားတာပဲဖြစ်ပါတယ်။

ခွန်အားအဖြစ်မလောင်ကျွမ်းသွားတဲ့ ကယ်လိုရီတွေက ခန္ဓါကိုယ်ထဲမှာ အဆီပိုအဖြစ်ကျန်ရစ်မှာဖြစ်လို့ ကယ်လိုရီလွန်ကဲအောင်မစားသုံးဖို့ ဒါမှမဟုတ် ကယ်လိုရီတွေ ပိုပြီးလောင်ကျွမ်းအောင် လှုပ်ရှားမှုပိုလုပ်သင့်ပါတယ်။

ကယ်လိုရီဘယ်လောက်စားသုံးသင့်သလဲ

ကိုယ်စားလေ့ရှိတဲ့ အစားအသောက်တွေရဲ့ကယ်လိုရီပါဝင်မှုပမာဏကို သိထားမယ်ဆိုရင် တစ်နေ့တာစားသုံးသင့်တဲ့ အတိုင်းအတာနဲ့ နှိုင်းဆချင့်ချိန်လို့ရနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်အလေးချိန်အတက်အကျအတွက်က ရှင်းပါတယ်။ ကယ်လိုရီစားတာများပြီးလောင်ကျွမ်းတာနည်းရင် ဝိတ်တက်လာမယ်၊ ကယ်လိုရီလျှော့စားပြီး ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုနဲ့ပိုလောင်ကျွမ်းစေရင် ဝိတ်ကျမယ်။

အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ တစ်နေ့ကို ပျမ်းမျှ ကယ်လိုရီ ၂၀၀၀လောက်စားသုံးဖို့လိုအပ်ပြီး ကယ်လိုရီ ၁၅၀၀ ထက်မကျော်အောင်စားသုံးရင်တစ်ပတ်ကို ကိုယ်အလေးချိန်တစ်ပေါင်ကျနိုင်ပါတယ်။ အမျိုးသားတစ်ယောက်ဆို ပျမ်းမျှ ကယ်လိုရီ ၂၅၀၀ လိုအပ်ပြီး ကယ်လိုရီ ၂၀၀၀ ဆို တစ်ပတ်ကို တစ်ပေါင်ကျနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အသက်အရွယ်၊လှုပ်ရှားမှုအနည်းအများ၊ ကယ်လိုရီလောင်ကျွမ်းမှုပမာဏ၊လက်ရှိကိုယ်အလေးချိန်၊ စတဲ့အချက်တွေက လူတစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်မတူညီနိုင်လို့ လိုအပ်တဲ့ကယ်လိုရီပမာဏလည်း မတူနိုင်ပါဘူး။

ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်၊ပရိုတင်း၊အဆီနဲ့အယ်ကိုဟောတွေမှာ ကယ်လိုရီဘယ်လောက်ပါလဲ

တချို့အစားအစာတွေက ကယ်လိုရီပိုများနေတယ်ဆိုတာ သူတို့မှာပါဝင်တဲ့macronutrient အာဟာရဓါတ်ပမာဏအပေါ်မှာ မူတည်နေပါတယ်။ အများအားဖြင့် အစားအစာတွေဟာ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်၊ပရိုတင်း၊ အဆီဓါတ်တွေပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်ပြီး အဲဒီဓါတ်တွေတစ်ခုချင်းစီမှာ မတူညီတဲ့ကယ်လိုရီပမာဏတွေပါဝင်နေပါတယ် –

  •     ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်‌တွေက ၁ ဂရမ်ကို ၄ ကယ်လိုရီ
  •     ပရိုတင်း ၁ ဂရမ်ကို ၄ ကယ်လိုရီ
  •     အဆီဓါတ်က ၁ ဂရမ်ကို ၉ ကယ်လိုရီရှိပါတယ်။
  •     အယ်ကိုဟောကတော့ ၁ ဂရမ်ကို ၇ ကယ်လိုရီရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

Empty calories ဆိုတာ

Empty calories ဆိုတာ အာဟာရတန်ဖိုးအရမ်းနည်းပြီး ဝစေတဲ့ သကြားနဲ့ အဆီဓါတ်တွေပဲပါတဲ့ အစားအစာတွေကိုခေါ်တာပါ။Empty caloriesဖြစ်နေတဲ့ အစားအစာတွေမှာ အမျှင်ဓါတ်၊ အမိုင်နိုအက်စစ်၊ ဓါတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေ၊ ဗီတာမင်နဲ့သတ္တုဓါတ်တွေမပါသလောက်နီးနီးဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ –
အဆီခဲနဲ့ သကြားထည့်သွင်းပြုလုပ်ထားတဲ့

  1.     ရေခဲမုန့်
  2.     ဒိုးနတ်
  3.     ကွတ်ကီး
  4.     ကိတ်မုန့်

အဆီများတဲ့

  1.     ဝက်သားနဲ့လုပ်တဲ့စားစရာတွေ
  2.     ဟော့ဒေါ့
  3.     ဝက်အူချောင်း
  4.     ချိစ်
  5.     ပီဇာ

အချိုထပ်ကဲထားတဲ့

  1.     အသီးအချိုရည်တွေ
  2.     ရေဓါတ်ဖြည့်အချိုရည်
  3.     အားဖြည့်အချိုရည်
  4.     ဆိုဒါ

ဒီအစားအသောက်တွေဟာ ခန္ဓါကိုယ်အတွက် အာဟာရဓါတ်ပြည့်ဝတာမျိုးတွေမပါဘဲ ဝစေပြီး ကျန်းမာရေးဆိုးကျိုးတွေသာဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
ကယ်လိုရီလျှော့ချခြင်း

ကယ်လိုရီလျှော့ချတယ်ဆိုတာ အလေ့အကျင့်ပြောင်းလဲဖို့လိုတယ်ဆိုပေမယ့် အရမ်းခက်ခဲတာတော့မဟုတ်ပါဘူး။

  •     ကယ်လိုရီများပြီး အာဟာရဓါ တ်နည်းတာတွေကိုရှောင်တာ၊
  •     ကယ်လိုရီများတဲ့စားစရာတွေအစား ကယ်လိုရီနည်းတဲ့အရာတွေကို ပြောင်းလဲစားသုံးတာ၊
  •     စားသုံးတဲ့အချိုးအဆကိုလျှော့တာ ပဲလိုတာပါ။

အချိုးအဆ လျှော့ချစားသုံးပြီး ကယ်လိုရီလျှော့ချတဲ့နေရာမှာ ဒီအချက်တွေကို လုပ်ကြည့်ပါ –

  •     ပမာဏနည်းနည်းချင်းနဲ့ အကြိမ်ရေခွဲပြီးစားပါ။
  •     ဘူးတွေ၊ ပန်းကန်လုံးတွေ၊ဇလုံတွေနဲ့မစားဘဲ ထမင်းစားပန်းကန်ပြားနဲ့ပဲ ပုံမှန်စားပါ။
  •     အစားအစာမှာပါတဲ့ labelတွေကိုသေချာဖတ်ပါ။(ကယ်လိုရီပါဝင်မှုဖော်ပြချက်)
  •     ကယ်လိုရီတွက်ချက်ပါ။

စားသမျှကယ်လိုရီအားလုံးကိုလောင်ကျွမ်းအောင်မလုပ်နိုင်ရင် ကိုယ်အလေးချိန်တက်လာမယ်လို့ တချို့ကအထင်မှားနေကြပါတယ်။ ဒီလောက်တော့မလိုပါဘူး။ အားကစားနည်းနည်းလုပ်တာ၊ စက်ဘီးစီးတာ၊ လမ်းလျှောက်တာ လိုမျိုး ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုပုံမှန်ရှိနေမယ်၊ ကယ်လိုရီမလွန်ကဲအောင် တွက်ပြီးစားမယ်ဆိုရင် ကျန်းမာတဲ့ကိုယ်အလေးချိန်ကိုထိန်းသိမ်းနိုင်မှာပါ။

ဤဆောင်းပါးကို Mizzima ၏ မိတ်ဘက် ကျန်းမာရေးနှင့် ဆေးပညာဝက်ဘ်ဆိုဒ် hellosayarwon.com မှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်။

Mizzima Key Campaign မှာ ပါဝင်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ Visit Our website: http://building.mizzimafoundation.org/

နောက်ဆုံးရသတင်းတွေကို နေ့စဉ် အခမဲ့ဖတ်ရှုနိုင်ဖို့ သင့် အီးမေးလ်ကို ဒီနေရာမှာ စာရင်းသွင်းလိုက်ပါ။

* indicates required

Mizzima Weekly