အဆီဆိုတိုင်း ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းဘူးလား

အဆီဆိုတိုင်း ကျန်းမာရေးအတွက် မကောင်းဘူးလား

ရေးသားသူ Yun Sandi Nan Mon

ဆေးပညာပိုင်းဆိုင်ရာတည်းဖြတ်သူ Dr. Thurein Hlaing Win


အဆီဆိုတာ ကျန်းမာရေးအတွက်မကောင်းဘူးဆိုတဲ့အစွဲရှိခဲ့ကြတာ ဟိုးအရင်တည်းကပါ။ တကယ်တမ်းကျ အဆီတွေအကုန်လုံးက မကောင်းတာမဟုတ်ပါဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ကျန်းမာရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ essential fatty acids ခေါ် အဆီဓာတ်တချို့လည်းရှိပါတယ်။ အကျိုးပြုအဆီဓာတ်တွေနဲ့ ဆိုးကျိုးပြုအဆီဓာတ်တွေကို ခွဲခြားသိနိုင်ဖို့ ဆက်ပြီးဖတ်ကြည့်နော်။
ဆိုးကျိုးပြုတဲ့ အဆီတွေ

လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ဆိုးကျိုးပေးနိုင်တဲ့ အဆီအမျိုးအစားတွေက –

  •     Saturated fat (ပြည့်ဝဆီ) –ကြက်၊ ဘဲအပြင် အနီရောင်ရှိတဲ့အသားတွေနဲ့ အဆီပြည့်နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေလိုမျိုး တိရစ္ဆာန်တွေဆီကအဓိကရရှိတဲ့ အဆီအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။ စားအုန်းဆီလိုမျိုး အပင်ထွက်အဆီတွေကလည်း ကျန်းမာရေးအတွက်မကောင်းတဲ့ ပြည့်ဝဆီတွေဖြစ်ပါတယ်။ ပြည့်ဝဆီတွေကသွေးတွင်းကိုလက်စထရောကိုမြင့်တက်စေပြီး မကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရောLDL ပမာဏကို တိုးစေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းနဲ့ အမျိုးအစား ၂ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါကိုဖြစ်နိုင်ခြေပိုများစေပါတယ်။
  •     Trans fat (အသွင်ပြောင်းဆီ) –အစားအစာတချို့မှာ သဘာဝအလျောက် အနည်းငယ်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အဆီအမျိုးအစားပါ။ ဒါပေမယ့် အသွင်ပြောင်းဆီအများစုကိုpartial hydrogenation ဆိုတဲ့ ပျစ်ခဲစေတဲ့ဖြစ်စဉ်နဲ့ပြုပြင်ထုတ်လုပ်ကြပါတယ်။ အဲလိုရရှိလာတဲ့ အသွင်ပြောင်းဆီတွေက မကောင်းတဲ့ ကိုလက်စထရောပမာဏကိုတိုးစေပြီး အကျိုးပြုကိုလက်စထရောတွေကိုလျော့နည်းစေပါတယ်။

ပြည့်ဝဆီ သို့မဟုတ် အသွင်ပြောင်းဆီပါဝင်မှုများတဲ့ အဆီအများစုဟာ ခဲသွားတတ်တဲ့သဘာဝရှိပါတယ်။ ဥပမာ – အမဲသား၊ဆိတ်သားအဆီ၊ဝက်သားအဆီ၊ထောပတ်စတဲ့ ခဲနိုင်တဲ့အဆီတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
ကျန်းမာရေးအတွက်ကောင်းတဲ့ အဆီ

ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးပြုတဲ့အဆီအမျိုးအစားတွေထဲမှာ မပြည့်ဝဆီတွေ အများဆုံးပါဝင်ပါတယ်။

  •     Monounsaturated fatty acids –သံလွင်ဆီ၊မြေပဲဆီ၊ အစေ့အဆန်တွေနဲ့ထောပတ်သီး တို့မှာ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်တဲ့ အကျိုးပြုအဆီအမျိုးအစားပါ။monounsaturated fatty acidsတွေက အကျိုးပြုကိုလက်စထရောကိုတိုးစေလို့ နှလုံးရောဂါ‌ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းစေပါတယ်။ အင်ဆူလင်နဲ့သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးလို့ အမျိုးအစား ၂ ဆီးချိုရောဂါအတွက် အထောက်အကူပေးတာဖြစ်ပါတယ်။
  •     Polyunsaturated fatty acids –အပင်ကရတဲ့ စားစရာတွေနဲ့ ငါးတွေကနေ အများဆုံးရရှိတဲ့ အဆီအမျိုးအစားပါ။ ဥပမာ ပြောင်းဖူးဆီ နဲ့ အဆီများတဲ့ငါး။ ဒီအဆီတွေက အမျိုးအစား ၂ ဆီးချိုရောဂါအန္တရာယ်ကိုလျော့နည်းစေနိုင်ပါတယ်။
  •     Omega-3 fatty acids –Polyunsaturated fat အမျိုးအစားဝင်ဖြစ်တဲ့ omega-3 fatty acids က နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက် အထူးအကျိုးပြုပါတယ်။ အဆီများတဲ့ငါးကနေရရှိတဲ့ omega-3 fatty acidsနဲ့ အပင်ကရတဲ့ omega-3 fatty acids ကလည်း အာနိသင်တူတူပဲဖြစ်ပါတယ်။ omega-3 fatty acids ကြွယ်ဝတဲ့ ငါးတွေက ဆယ်လ်မွန်ငါး၊တူနာ၊မက်ကရယ်၊ဆာဒင်း တို့ပါဝင်ပါတယ်။ အပင်ထွက်စားစရာတွေမှာဆိုရင် ပဲပိစပ်ဆီ၊ ကန်နိုလာဆီ၊ နှမ်းကြတ်ဆီ၊ အစေ့အဆန်တွေမှာပါဝင်ပါတယ်။

ကျန်းမာရေးအတွက် Omega-3 နဲ့ Omega-6 ဆိုပြီး essential fatty acids နှစ်မျိုးကအရေးပါဆုံးဖြစ်ပေမယ့် တန်ဆေးလွန်ဘေး ဆိုသလို ပမာဏကိုချင့်ချိန်ထိန်းညှိစားသုံးသင့်ပါတယ်။ ဥပမာ ပြောင်းဖူးဆီနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီတွေမှာပါတဲ့ Omega-6 က ကောင်းကျိုးပြုတာမှန်ပေမယ့် စားသုံးမှုလွန်ကဲရင်သွေးတိုးတက်ခြင်း၊ နှလုံးရုတ်တရက်ခေတ္တရပ်ဆိုင်းခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်းနဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ဖောရောင်ခြင်းတို့ဖြစ်စေနိုင်တဲ့သွေးကြောပိတ်ဆို့ခြင်းဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့လေ့လာမှုတွေမှာ အငြင်းပွားလျက်ရှိပါတယ်။

နှလုံးရောဂါနဲ့ကင်ဆာကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ Omega-3 ကိုတော့ လုံလောက်အောင်မစားသုံးမိကြပါဘူး။Omega-3 ကို ငါးနဲ့ ငါးအဆီတွေ၊ အစိမ်းရောင်ရှိတဲ့အရွက်တွေ၊ နှမ်းကြတ်၊သစ်ကြားသီးတို့မှာတွေ့ရတတ်ပါတယ်။
အဆီလျှော့စားပါ ဆိုတာ

အဆီတွေသိပ်မစားနဲ့၊လျှော့စားပါဆိုတဲ့ စကားက မှန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဆီမှန်သမျှလုံးဝမစားဘဲနေရမှာတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ခန္ဓါကိုယ်ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေပုံမှန်လည်ပတ်နိုင်ဖို့ အဆီဓါတ်တချို့လိုအပ်ပါတယ်။ အဆီလုံးဝရှောင်လိုက်မယ်ဆိုရင် အကျိုးပြုessential fatty acidsတွေနဲ့ အဆီမှာပျော်ဝင်မယ့် ဗီတာမင်တွေကို ခန္ဓာကိုယ်က လုံလုံလောက်လောက်ရရှိနိုင်တော့မှာမဟုတ်ပါဘူး။

ဆိုးကျိုးပြုအဆီတွေကိုသာရှောင်ပြီး အကျိုးပြုအဆီတွေပါဝင်တဲ့ အစားအစာတွေကိုသာစားဖို့၊ အဆီနည်းတာတွေသာစားဖို့၊ အသီးအနှံ၊အသီးအရွက်တွေနဲ့ ပဲ၊ whole grainsပြောင်းနှံနဲ့လုပ်တဲ့စားစရာတွေဆို ကျန်းမာရေးအတွက်ပိုကောင်းပါလိမ့်မယ်။ အဆီလုံးဝရှောင်တာထက် အကျိုးပြုအဆီတွေကို ထိုက်သင့်သလောက်စားတာကဘေးကင်းသက်ရှည်စေမယ့်နည်းပါ။

အနီရောင်အသားတွေနဲ့ ကြက်ဘဲတွေမှာ အဆီနဲ့အရေခွံဖယ်ပြီးမှ ချက်ပြုတ်စားသုံးပါ။ ပြုပြင်စီမံထားတဲ့ အစားအသောက်တွေ၊သရေစာမုန့်တွေနဲ့ အပြင်စာတွေမှာပြည့်ဝဆီတွေ ပါဝင်မှုများနိုင်လို့ ချင့်ချိန်စားသုံးပါ။ဖြစ်နိုင်ရင် သရေစာအဖြစ် အသီးအရွက်နဲ့ သီးနှံတွေစားဖို့ အလေ့အကျင့်လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဤဆောင်းပါးကို Mizzima ၏ မိတ်ဘက် ကျန်းမာရေးနှင့် ဆေးပညာဝက်ဘ်ဆိုဒ် hellosayarwon.com မှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်။

Mizzima Key Campaign မှာ ပါဝင်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ Visit Our website: http://building.mizzimafoundation.org/

နောက်ဆုံးရသတင်းတွေကို နေ့စဉ် အခမဲ့ဖတ်ရှုနိုင်ဖို့ သင့် အီးမေးလ်ကို ဒီနေရာမှာ စာရင်းသွင်းလိုက်ပါ။

* indicates required

Mizzima Weekly