ရေးသားသူ Phyo Wai Yan
ဆေးပညာပိုင်းဆိုင်ရာ တည်းဖြတ်သူ Dr. Thurein Hlaing Win.

ကမ္ဘာ့လူဦးရေ တစ်ဝက်နီးပါးဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးထုဟာသဘာဝတရားအရ ဓမ္မတာလာပြီး သူတို့ရဲ့အမျိုးသမီးတစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးပစ္စည်းအဖြစ် (Tampon) ကို ရွေးချယ်ကြပါတယ်။ ပြီးတော့ ဒီပစ္စည်းကြောင့်ပဲ အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ အဆိပ်သင့် ရှော့ရနိုင်နေပါတယ်။

အမျိုးသမီး လစဉ်သုံးပစ္စည်း (Tampon ) နဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ အဆိပ်သင့်ရောဂါ (toxic shock syndrome ) ဆိုတာဘာလဲ?

အမျိုးသမီး လစဉ်သုံးပစ္စည်း (Tampon ) တွေကို အပင်ကရတဲ့ fibre (rayon) နဲ့ ဝါချည်တွေသုံးပြီးလုပ်ပါတယ်။ဒီပစ္စည်းတွေဟာ စုပ်ယူမှုကောင်းတာမှန်ပေမယ့် ဘက်တီးရီးယားတွေပေါက်ဖို့ ဖန်တီးပေးနိုင်တယ်။

ပြီးတော့လည်း မိန်းမကိုယ်( vagina) ဟာ ပိုးသတ်နိုင်စွမ်းရှိပေမယ့် ရာသီလာနေစဉ်ကာလမှာ ရာသီသွေးကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကိုလျော့ကျနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် tampon ဟာ ရှားပေမယ့် သေနိုင်တဲ့ရောဂါ toxic shock syndrome နဲ့ဆက်စပ်နေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအရာကရတဲ့ ရောဂါဖြစ်နှုန်းဟာ ခုသိပ်မရှိတော့ပေမယ့် သေချာမသုံးတတ်ရင် ဖြစ်ပွားတတ်ပါတယ်။

အဆိပ်သင့် ရှော့ရခြင်း( toxic shock ) ဆိုတာဘာလဲ?

အမျိုးသမီးအများစုကတော့ ဒီ အဆိပ်သင့်ရောဂါ (toxic shock syndrome ) ( TSS) နဲ့ရင်းနီးကြပါလိမ့်မယ်။ ရှားပါးပြီးသေနိုင်လောက်တဲ့ သွေးပေါင်ကျတာတွေ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါပျက်စီးမှုတွေ ဖြစ်နိုင်တုဲ့ ဘက်တီးရီးယားရောဂါဖြစ်ပါတယ်။

ဒါဟာ စုပ်ယူမှုလည်းကောင်း ကိုယ်အင်္ဂါထဲမှာလည်း ကြာကြာထည့်ထားတတ်တဲ့ Tampon လိုအရာနဲ့ ဆက်စပ်ပါတယ်။ဖြစ်စေတာကတော့ Staphylococcus aureus လို့ခေါ်တဲ့ ပိုးကြောင့်ပါ။ ဒီပိုးကအဆိပ်သင့်ရောဂါ (toxic shock syndrome )ဖြစ်စေတဲ့ အဆိပ်ကို ထုတ်ပေးပါတယ်။

ရောဂါအစပိုင်းကတော့ တုပ်ကွေးနဲ့ဆင်တူပါတယ်။ အရေပြားမှာ နေလောင်သလိုအကွက်တွေထွက်တယ်။ပိုဆိုးရင် စိတ်နောက်မယ်။ အန်တာ ဝမ်းသွားတာနဲ့ ခေါင်းကိုက်တာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ဒါတွေဖြစ်တယ်ဆိုရင် ချက်ချင်းဆေးကုသမှုခံယူရပါမယ်။

အမျိုးသမီးတကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးအတွက် ရွေးချယ်သင့်တဲ့ အခြေခံအချက်တွေက ဘာလဲ?

အဆိပ်သင့် ရှော့ရခြင်း( toxic shock ) ဆိုတာ တစ်နှစ်မှာ အမျိုးသမီး ၁သိန်းမှာ ၁ယောက်၂ယောက်သာဖြစ်တဲ့ရှားပါးရောဂါဖြစ်တယ်။ဖြစ်တဲ့သူမှာလည်းသေနိုင်တာ ၅% ရှိပါတယ်။

သင်ဟာအမျိုးသမီးတကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးအတွက် ရွေးချယ်မယ်ဆိုရင်တော့ tampon ကိုလုံးဝမသုံးတာမျိုးဖြစ်နိုင်ပြီး ဒါဟာလည်း ခက်ခဲတဲ့အခြေအနေပါ။ တကယ်လို့ Tampon ထက် ကပ်တဲ့အရာ pads တွေသုံးမယ်ဆိုရင် ချည် ၁၀၀% ပါတဲ့ ပစ္စည်းကိုရွေးသင့်ပြီး ဓာတုပစ္စည်းမပါဝင်ရပါဘူး။

Tampon တွေဟာ TSS ဖြစ်စေတဲ့ Staphylococcus aureus or group A streptococcus (strep) bacteria

ပေါက်ပွားမှုအတွက် အဆင်ပြေတဲ့ နေရာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။သင့်အသက်အန္တရာယ်ကာကွယ်နိုင်ဖို့ အောက်ပါအချက်တွေ လုပ်ဆောင်ပါ ။

– စုပ်ယူမှုအားအရမ်းကောင်းတဲ့ Tampon တွေသုံးတာရှောင်ပါ။ အားအနိမ့်ဆုံးကိုရွေးပါ ။စုပ်ယူအားကောင်းတာဟာ TSS ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ဘာလို့ဆိုတော့ စုပ်ယူအားကောင်းလေ အမျိုးသမီးတွေဟာ ကိုယ်အင်္ဂါထဲကိုကြာကြာထည့်ထားလေဖြစ်ပြီး ဘက်တီးရီးယားပေါက်အောင် ဖန်တီးသလိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

– Tampon အစား သန်ရှင်းတဲ့ပဝါတွေ ကပ်ခွာတွေသုံးပါ။ အလုပ်အရမ်းလုပ်တာ အားကစားတာတွေကျ ဒါတွေမသုံးနဲ့ပေါ့

– Tampon ကိုတစ်ညလုံးထည့်ထားတာ ရှောင်ပါ။

အဲ့အစားpads တွေသုံးပါ။စသုံးသူတွေဟာ ၃နာရီစည်းမျည်းကိုဖောက်မိတတ်ကြတယ်။ ပြီးတော့ မနက်ဆိုရင် လောနေရတဲ့အတွက် Tampon ရှိနေတာမေ့လျော့တတ်ပါတယ်

– Tampon ကို ၄- ၆ နာရီကြာတိုင်း တစ်ခါလဲလှယ်ပေးပါ။၃နာရီလောက်ကြာတဲ့အထိ မယိုစိမ့်တဲ့ Tampon အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်ပါ။

– Tampon ထည့်တဲ့အခါ မအင်္ဂါကို မခြစ်မိအောင်ဂရုစိုက်ပါ။ မပြုခင်နဲ့ ပြုပြီးမှာလက်ကိုသေချာဆေးပါ။

– ရာသီချိန်ကြားထဲမှာ Tampon ကိုမသုံးပါနဲ့။

နောက်ဆုံးပြောလိုတာက ဘယ်ဟာကိုပဲရွေးရွေး သဘာဝပစ္စည်းတွေပါတာကိုရွေးသင့်ပြီး မလိုအပ်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေထိတွေ့တာကိုရှောင်ကြဉ်ရပါမယ်    ။

နာမည်ကြီး အမျိုးသမီးတကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးထုတ်ကုန်တွမှာပါဝင်တာတွေကတော့ :

– အဆိပ်ဖြစ်စေတတ်တဲ့ carcinogen dioxin နဲ့ disinfection-by-products (DBP’s) တွေ။ဒါတွေဟာ ဘယ်ပစ္စည်းမဆို ကြေးချွတ်ရာမှာပါဝင်ပါတယ်။

– Phthalates  ဆိုတဲ့ ဓာတု plasticizers တွေဟာ ပလတ်စတစ် tampon တွေကို ပိုတောက်ပြောင်တဲ့ အရောင်ရဖို့အတွက် coating အတွက်သုံးပါတယ်။

– သဘာဝအတိုင်းမစိုက်တဲ့ ဝါဂွမ်းတွေမှာ ပိုးသတ်ဆေး မှိုသတ်ဆေးနဲ့ ဓာတ်မြေသြဇာပါဝင်မှုတွေလည်း ရှိနေတတ်ပါတယ်။

သင်သိထားဖို့က အမျိုးသမီးအင်္ဂါတစ်ရှူး တွေဟာအလွန်စုပ်ယူအားကောင်းတဲ့အရာဖြစ်တဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးအတွက် ရွေးချယ်မယ်ဆိုရင်တော့ အလွန်သတိထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဤဆောင်းပါးကို Mizzima ၏ မိတ်ဘက် ကျန်းမာရေးနှင့် ဆေးပညာဝက်ဘ်ဆိုဒ် Hello Sayarwon မှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်။