ဗြိတိသျှတို့ထံမှ မြန်မာပြည်လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့သည့် ၁၉၄၈ ခုနှစ်၌ စတင်ခဲ့သော အိန္ဒိယ-မြန်မာသံတမန်ဆက်ဆံရေးသည် ယခုအခါ နှစ်ပေါင်း ၇၀ တိုင်အောင် ကြာတည်လျက်ရှိခဲ့ရာ ဘာသာတရား၊ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှု ကူးလူးဆက်စပ်ခြင်းများ မှသည် စီးပွားရေးအရဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ခြင်းများက အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သည်နှင့်အညီ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိသည်။

အင်္ဂလိပ်အစိုးရ၏ နယ်ချဲ့အုပ်ချုပ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသော မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံတို့သည် နှစ်ပေါင်း၇၀ ကြာမြင့်လာချိန်တွင် နိုင်ငံတစ်ခုခြင်းစီ၏ စီးပွားရေးဖြစ်ထွန်းမှုများက ကွာခြားခြင်းများ ရှိလာခဲ့သည်။

ယခုအခါ သတင်းအချက်အလက်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာကဏ္ဍ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းနေသောအိန္ဒိယသည် ၎င်း၏ စီးပွားရေးဆိုလျှင်လည်းကမ္ဘာ့တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းသော ၅ နိုင်ငံစာရင်း-BRCIS (ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယနှင့် တောင်အာဖရိက) တွင် ပါဝင်လျက်ရှိသည်။

ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ ၂၀၁၆ ခုနှစ် မှတ်တမ်းများအရလူဦးရေ ၁.၁ ဘီလီယံ (သန်းပေါင်း ၁၁၀၀ ကျော်) ရှိသောအိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဘိုး-GDPသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၂၆၄ ထရီလီယံရှိနေချိန်တွင် လူဦးရေ ၅၁ သန်းကျော်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံ၏ GDP သည် ၆၇.၄၃ ဘီလီယံသာရှိနေသည်။

နိုင်ငံသားတစ်ဦးချင်း၏ ဝင်ငွေအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတစ်ဦးလျှင် တစ်နှစ်ကို ၁၇၀၉ ဒေါ်လာရရှိချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသား တစ်ဦးအဖို့ တစ်နှစ်ကိုအမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂၇၅သာ ပြည်တွင်း အသားတင်ထုတ်လုပ်မှု တန်ဖိုးအပေါ်တွင် ရရှိသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီလက်ထက် အရှေ့မျှော်မူဝါဒကို တွင်တွင်ကျင့်သုံးလာရာ ယင်း၏ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် စီးပွားရေးအရအကျိုးဖြစ်ထွန်းရန်   မျှော်လင့်ချက်များရှိနေရာ ယခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၅ ရက် နေ့မှ စတင်ခဲ့သောမိုဒီ၏ ၃ ရက်ကြာ မြန်မာပြည်ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ်အတွင်း အိန္ဒိယအရှေ့မျှော်မူဝါဒမှ တိုးတက်သော စီးပွားရေးဖြစ်ထွန်းမှုများဖြစ်ပေါ်ရန် ၂ နိုင်ငံလုပ်ငန်းရှင်များက မျှော်လင့်နေကြသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သလို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ-NLD  ၏ ဗဟိုပြန်ကြားရေး ကော်မတီအဖွဲ့ဝင် ဦးရဲမင်းဦးက “လက်ရှိအိန္ဒိယကလက်ရှိ  အရှေ့ပေါ်လစီချထားတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေထက် အရှေ့ပိုင်းက နိုင်ငံတွေကိုပိုပြီးဦးစားပေးမယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုချိန်ထိ မြန်မာမပါသေးဘူး။ ဂျပန်တို့၊ ကိုရီးယားတို့က ကျော်သွားတယ်။ အဲဒါကို မြန်မာပါလာအောင် ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ ခရီးစဉ်ထဲမှာ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ မျှော်မှန်းနိုင်တာပေါ့။ ဒါကို ဆွေးနွေးနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အကောင်းဆုံးပေါ့”ဟုဆိုသည်။

ထိုသို့ ကဏ္ဍစုံစီးပွားရေးပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းများအတွက် အိန္ဒိနှင့် မြန်မာနှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များနေပြည်တော်၌ ဆွေးနွေးရာတွင် လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသော နှစ်နိုင်ငံကြားအပြန်အလှန်ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအခြေအနေများကို မှတ်ချက်ပြုကြပြီး ယင်းကဏ္ဍများကိုတိုးမြှင့်ရန်နှင့် နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးရှိ အတားအဆီးများကိုဖယ်ရှားခြင်းမှ ဈေးကွက်အခွင့်အလမ်းဖြစ်ပေါ်ရေးကိုလည်း အလေးပြုဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

မြန်မာစက်သုံးဆီအသင်းအတွင်းရေးမှူးဖြစ်သူ ဒေါက်တာဝင်းမြင့်က မဇ္ဈိမ၏ မေးမြန်းမှုကိုပြောဆိုရာတွင် စက်သုံးဆီ ကဏ္ဍနှင့် ပတ်သတ်၍ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာတိုက်ရိုက် ကုန်သွယ်ရေးပြုလုပ်နိုင်ရန်   မျှော်လင့်ကြောင်းပြောသည်။

“အိန္ဒိယမှာက ရေနံချက်စက်ရုံတွေ အများကြီးရှိတယ်။ သူတို့ စက်သုံးဆီတွေ အများကြီးထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ် တယ်။ အခုသူတို့က ဘယ်ကိုပို့လဲဆိုတော့ စင်္ကာပူကို တင်ပို့နေတယ်။ အဲဒီကနေမှ မြန်မာနိုင်ငံကတစ်ဆင့် ပြန် ဝယ်နေရတယ်။ အခု ဝန်ကြီးချုပ် ခရီးစဉ်နောက်ပိုင်းမှာအိန္ဒိယကနေတိုက်ရိုက် ဝယ်ယူခွင့်ရမယ်ဆိုရင် တို့တွေအတွက် အများကြီးအလားအလာကောင်းတာပေါ့” ဟု ဒေါက်တာဝင်းမြင့်က ပြောသည်။

ထို့အပြင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဦးရဲမင်းဦးက မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသေးစားအလတ်စားစီးပွားလုပ်ငန်းများ-SMEsများအတွက် အိန္ဒိယထုတ်စက်ပစ္စည်းများကိုလွယ်ကူအဆင်ပြေစွာတင်သွင်းအသုံးပြုနိုင်ရန် အစိုးရက မူဝါဒတစ်ရပ်ချပေးနိုင်ရန် ပြောဆိုထားသည်။

“အိန္ဒိယလူသုံးကုန်ပစ္စည်းအကုန်ထုတ်တယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံက  အိန္ဒိယရဲ့  ဆေးပစ္စည်းတွေ အဓိကသုံးတယ်။ နောက်ပြီး တော့ အိန္ဒိယရဲ့ စက်ပစ္စည်းတွေကနာမည်ကြီးတယ်။ အိန္ဒိယ စက်တွေကို ပြည်တွင်းက SME တွေ သုံးလို့ရမယ် ဆိုရင်တော့ အဆင်ပြေတာပေါ့။ ဒါကိုဘယ်လိုနည်းနဲ့ သွင်းလို့ရအောင် လုပ်မလဲဆိုတာတော့ အစိုးရက မူဝါဒတစ်ရပ်ချပေးရမှာပေါ့” ဟု ဦးရဲမင်းဦးက  ပြောသည်။

မြန်မာ၏ အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံအဆင့် ၅ တွင်ရှိသည့် အိန္ဒိယ-မြန်မာအပြန်အလှန်ကုန်သွယ်ရေးသည် မနှစ်ဘဏ္ဍာနှစ်ဖြစ်သည့် ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဘီလီယံနီးပါးရရှိထားသည်ဟုစီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး ဌာနမှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ၏ မြန်မာပြည်ခရီးစဉ်နှင့် ပတ်သတ်၍ အိန္ဒိယ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများတိုးမြှင့်လာဖွယ်ရှိကြောင်းယုံကြည်မှု တစ်ချို့ကလည်း ရှိနေသည်။

မြန်မာပြည်တွင် ကျန်းမာရေးအကြံပေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်နေသော 4R Consultancy ၏ အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက် တာ ရာဗန်ဒရာဂျိန်က“ဝန်ကြီးချုပ်ခရီးစဉ်အပြီးမှာ အိန္ဒိယရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ပိုပြီးတိုးတက်လာမယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော် သိပ်ကိုယုံကြည်တယ်” ဟုဆိုသည်။

အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယအစိုးရ၏ အခြေခံအဆောက်အအုံကဏ္ဍ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံများများစွာဖြစ်ပေါ်လာဖို့ ရှိသလို TA TA ကုမ္ပဏီကဲ့သို့ ပုဂ္ဂိလကရင်းနှီးမြုှပ်နှံမှုများလည်းတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ရာဗန်ဒရာဂျိန်က ဖြည့်စွက်ပြောဆိုထားသည်။

လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယ၏ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအနေနှင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇၃၆ သန်းတွင် ရှိနေပြီး မြန်မာတွင် အများဆုံးရင်းနှီးမြှုပ်နံှမှုပြုထားသော ၁၀ ခုမြောက် နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်နေသည်။

“ကျွန်တော်တို့ ဝန်ကြီးချုပ် နာဟင်ဒရာမိုဒီကအရှေ့မျှော်မူဝါဒကို အမှန်တကယ် အာရုံစိုက်ထားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ကလည်း မြန်မာနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးတိုးတက်မှုတွေဖြစ်ဖို့ စဉ်းစားညှိုနှိုင်းမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ အိန္ဒိယသံအမတ် ဗစ်ခရမ် မီစရီတောင်မှ ကျွန်တော်တို့ကိုကုန်သွယ်ရေးတွေ တိုးမြှင့်ဖို့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ တွန်းအားပေးနေတာလည်း ရှိပါတယ်”ဟု ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကတည်းက ရန်ကုန်တွင် ရုံးခန်းဖွင့်လှစ်ထားသော TA TA ၏ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာအကြီးအကဲဆင်နီဆတ်(သ) က ဆိုသည်။

ထို့အပြင် ၎င်းက ဆက်လက်ပြီးအိန္ဒိယကုမ္ပဏီများအနေနှင့် လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းတင်သွင်းခြင်းနှင့် စက်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ခြင်းစသည့် နယ်ပယ်များတွင် လုပ်ကိုင်ရန် ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ဖြည့်စွက်ပြောဆိုထားသည်။

“ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအနေနဲ့ လျှပ်စစ်စွမ်းအားကဏ္ဍနဲ့  လက်ရှိအိန္ဒိယကုမ္ပဏီတွေ ညှိုနှိုင်းလျက်ရှိတဲ့  ကမ်းလွန်၊ ကုန်းတွင်းရေနံတူးဖော်ရေးစတဲ့လုပ်ငန်းမှာ ကျွန်တော်တို့ တိုးမြှင့်သွားချင်ပါတယ်”ဟုဆင်နီဆတ်(ဒ) က ပြောသည်။

စက်တင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့မှ စတင်ခဲ့သောအိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် ဆရီနာဟင်ဒရာမိုဒီ၏ ၃ ရက်ကြာ မြန်မာပြည်ချစ်ကြည် ရေးခရီးစဉ်သည် ယနေ့ စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် ပြီးဆုံးမည်ဖြစ်သည်။

ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ မြန်မာပြည်တွင်ရှိနေစဉ် နှစ်နိုင်ငံကြားကုန်သွယ်ရေး၊ စွမ်းအင်ကဏ္ဍ၊ အခြေခံအဆောက်အအုံကဏ္ဍ တိုးမြှင့် ခြင်း ကိစ္စရပ်များစသည်တို့ကို   မြန်မာခေါင်းဆောင်များနှင့်   ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ကာကွယ်ရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ သတင်းနှင့်စာနယ်ဇင်းအပါအဝင် ကဏ္ဍ ၁၁ ခုတို့တွင် နှစ်နိုင်ငံကြားသဘောတူနားလည်မှုစာချွန်လွှာ - MOU များ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ခြင်းမှအပ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတိုးမြှင့် ခြင်းဆိုင်ရာ သဘောတူညီမှုမျိုး မရှိခဲ့ပေ။